Η όπερα του Θάνου Μικρούτσικου Η επιστροφή της Ελένης θα μπορούσε να έχει υπότιτλο «μια ηρωίδα σε αναζήτηση του εαυτού της», καθώς το έργο αυτό έχει για θέμα του τον ψυχολογικό κερματισμό της Ελένης και την προσπάθειά της να ξαναβρεί, ή μάλλον να αναπλάσει, την ολοκληρωμένη «ταυτότητά» της, χωρίς να αγνοήσει ή να ακυρώσει τις πολλαπλές εκφάνσεις της ζωής της.
Η προϊστορία της ηρωίδας, προτού αρχίσει η σκηνική δράση, είναι γνωστή από τους μύθους: Κόρη του Δία και της Λήδας, η Ελένη, της οποίας η εκθαμβωτική ομορφιά είναι ξακουστή στα πέρατα του κόσμου, παντρεύτηκε με τη θέληση των θεών τον Μενέλαο, άρχοντα της Σπάρτης. Στην απέναντι όχθη του Αιγαίου, σε κάποια κοιλάδα της Ίδης, ο νεαρός Πάρις, πρίγκιπας της Τροίας, συναντά τρεις θεές του Ολύμπου, που απαιτούν από αυτόν να διαλέξει την ωραιότερη ανάμεσά τους. Η Αφροδίτη βγαίνει νικήτρια και υπόσχεται στον Πάρη, σαν ανταμοιβή, να του εξασφαλίσει την ωραιότερη γυναίκα στον κόσμο – με άλλα λόγια, την Ελένη, βασίλισσα της Σπάρτης. Με θεϊκή συνδρομή ο Πάρις φθάνει στις όχθες του Ευρώτα, κατακτά την Ελένη και τη φέρνει πίσω στην Τροία. Ξεσπά τότε ο περίφημος δεκάχρονος πόλεμος, με συνέπεια τον αφανισμό πολλών ηρώων και από τα δύο στρατόπεδα, καθώς και την καταστροφή της Τροίας. Η Ελένη, αιτία του πολέμου, πιστεύει ωστόσο πως είναι ανεύθυνη, παίγνιο των συγκρουόμενων βουλήσεων των θεών. Σαν κόρη του πατέρα των θεών, αλλά και επειδή η γοητεία της είναι πανίσχυρη, κανείς δεν τολμά να την αγγίξει, όσο μίσος κι αν έχει προκαλέσει.
Πλοκή: Χρήστος Δ. Λαμπράκης, Θάνος Μικρούτσικος
Ποίηση: Γιάννης Ρίτσος
Κείμενα: Χρήστος Δ. Λαμπράκης
Σκηνοθεσία-Χορογραφία: Δημήτρης Παπαϊωάννου
Σκηνικά: Λιλή Πεζανού
Κοστούμια: Δαμιανός Ζαρίφης
Χορογραφία χορωδίας: Βάλια Παπαχρήστου
Μουσική προετοιμασία: Δημήτρης Γιάκας, Καλλιόπη Γερμανού
Ελένη της Σπάρτης: Pamela Pantos μετζοσοπράνο
Γιατρός: Τάσης Χριστογιαννόπουλος βαρύτονος
Ελένη της Τροίας: Μάτα Κατσούλη σοπράνο
Μενέλαος της Σπάρτης: Χριστόφορος Σταμπόγλης μπάσος
Μάντισσα: Lucile Vignon μετζοσοπράνο
Ελένη της Αιγύπτου: Τζούλια Σουγλάκου σοπράνο
Υπηρέτης: Αντώνης Κορωναίος τενόρος
Μενέλαος της Αιγύπτου: Udo Holdorf τενόρος
Άρχοντας της Αιγύπτου: Δημήτρης Καβράκος μπάσος
Σολίστ: Νίκος Γκίνος κλαρινέτο, Δημήτρης Πάτρας βιολοντσέλο, Βίκυ Στυλιανού πιάνο
Χορευτικό Σύνολο: «Ομάδα Εδάφους»
Χορωδία της Ελληνικής Ραδιοφωνίας
Διεύθυνση χορωδίας Αντώνης Κοντογεωργίου
Η Καμεράτα-Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής
Μουσική διεύθυνση: Αλέξανδρος Μυράτ