Future Perfect: Η περίοδος της αμηχανίας
Επιμέλεια: Δημήτρης Παπανικολάου
Κύκλος Συζητήσεων
Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και Πειραιώς 260 Χώρος Β
Οι τέσσερις συζητήσεις θα εστιάσουν στην αμηχανία που μας προκαλεί ο επερχόμενος κόσμος, ο οποίος παρουσιάζεται ως future perfect - ένα μέλλον ταυτόχρονα τέλειο αλλά και προαποφασισμένο. Πώς ανταποκρίνονται σε αυτήν την εικόνα του τέλειου και συντελεσμένου μέλλοντος η σύγχρονη καλλιτεχνική πρακτική, ο κριτικός λόγος στις επιστήμες, τα κινήματα και η κοινωνία των πολιτών;
Οι τέσσερις συζητήσεις θα λάβουν χώρα στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου 2024, με τη συμμετοχή καλλιτεχνών του προγράμματος και διακεκριμένων ομιλητών από όλο το φάσμα των ανθρωπιστικών επιστημών, των γραμμάτων και των τεχνών, με την επιμέλεια του Δημήτρη Παπανικολάου, καθηγητή Νεοελληνικών και Πολιτισμικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.
Ένα μέλλον... συντελεσμένο
Η εποχή μας φαίνεται μεταιχμιακή όχι τόσο λόγω της αβεβαιότητας ή του φόβου από τις ταχύτατες αλλαγές, αλλά γιατί οι αλλαγές φαίνεται να είναι προδιαγεγραμμένες, η συμμετοχή μας ελάχιστη και αυτό που θα έχει συμβεί τα επόμενα χρόνια είναι εικόνες που έχουμε ήδη δει. Το "τέλειο" αυτό μέλλον παρουσιάζεται και ως ένα μέλλον ήδη συντελεσμένο - μια διπλή σημασία του αγγλικού όρου "future perfect".
Σε διάλογο με τις παραστάσεις του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, ο κύκλος συζητήσεων θα εστιάσει στην αμηχανία που προκαλεί ο επερχόμενος κόσμος και στο πώς η τέχνη, η κριτική, η πολιτική συμμετοχή επινοούν νέους τρόπους ιστορικής διερώτησης, δημοκρατικής παρέμβασης και κινηματικής αντίστασης.
Στο φεστιβάλ επιδιώκουμε να συζητήσουμε για το διάχυτο συναίσθημα της αμηχανίας και να επανεξετάσουμε τρόπους κριτικής παρέμβασης και συμμετοχής. Οι τέσσερις αυτές συζητήσεις θα ακολουθήσουν θεματικές που τίθενται με διαφορετικούς τρόπους στις παραγωγές του φετινού φεστιβάλ. Θα προσεγγίσουμε τον κόσμο της ψηφιακής εποχής, των μεγάλων δεδομένων, του αλγοριθμικού ρεαλισμού και της τεχνητής νοημοσύνης. Θα επανεξετάσουμε τη σχέση μας με την ιστορία και το αρχείο, καθώς και τους νέους τρόπους συμμετοχής στην ιστορική γνώση και το ιστορικό γίγνεσθαι. Θα εξετάσουμε τις προκλήσεις που θέτουν και αντιμετωπίζουν τα κινήματα ταυτότητας. Θα επανεξετάσουμε πώς σήμερα παράγεται και κυβερνάται η ζωή και ο θάνατος, τόσο σε επίπεδο σώματος όσο και κοινότητας και πληθυσμού. Τέλος, θα επανεξετάσουμε το παλιό ερώτημα "πώς θα ζήσουμε μαζί" με έμφαση στη σχέση μας με το περιβάλλον, τη διαμόρφωση της κοινότητας και της κατοικίας, τον σεβασμό της έννοιας του πολίτη, την ανάγκη για αλληλεγγύη και την αντίσταση στον ρατσισμό, τον αποκλεισμό και τη μισαλλοδοξία. Οι συζητήσεις αυτές δεν αποκρύπτουν την αμηχανία μας για το μέλλον, αλλά προσπαθούν να το επανεξετάσουν ως ένα ανοιχτό και αγωνιστικό πεδίο και να επινοήσουν νέες μορφές παρέμβασης σε αυτό.
Πρόγραμμα συζητήσεων
10 Ιουνίου 19:00 - Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης
Αρχείο, ιστορία, συμμετοχή: Η γραμματική της δημοκρατίας
Η επιστροφή στο αρχείο έχει γίνει μια δυναμική και δημοκρατική διερώτηση για το ιστορικό γίγνεσθαι. Η ιστορία δεν είναι πια μόνο πεδίο των ειδικών, αλλά αναδύεται ως χώρος συνύπαρξης παιδείας και πολιτειότητας. Ποιες είναι οι προκλήσεις αυτής της νέας "συμμετοχικής ιστορίας"; Σε μια εποχή διασποράς των fake news, ποιοι οι κίνδυνοι;
28 Ιουνίου 19:00 - Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης
Κοινά θαύματα: Η ποιητική της τεχνητής νοημοσύνης
Πώς αλλάζει ο κόσμος με τις νέες τεχνολογίες της επικοινωνίας, των δικτύων και της διαχείρισης δεδομένων; Πόσο γνωρίζουμε και πώς συνδιαλεγόμαστε με τις νέες τεχνολογίες καταγραφής, γεωτοποθέτησης και επιτήρησης; Τι είναι η αλγοριθμική πραγματικότητα και πώς την διαχειρίζεται η καλλιτεχνική έκφραση; Πόσο αλλάζει η έννοια του ανθρώπινου στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης;
4 Ιουλίου 19:30 - Πειραιώς 260 Χώρος Β
Σώμα, κοινότητα, ταυτότητα: Η πολιτική της φροντίδας
Γιατί το σώμα και η διαχείρισή του γίνεται ξανά πεδίο πολιτικής διαμάχης, ταυτοτικής έκφρασης και ιστορικής γνώσης; Τι σημαίνει βιοπολιτική και νεκροπολιτική και γιατί αυτοί οι όροι χρησιμοποιούνται τόσο συχνά σήμερα; Ποια σημασία έχουν οι όροι "φροντίδα" και "αλληλεγγύη" στην εποχή της έντονης "διαχείρισης πληθυσμών";
15 Ιουλίου 19:30 - Πειραιώς 260 Χώρος Β
Πώς θα ζήσουμε μαζί: Η τέχνη της συνύπαρξης
Ξεκινώντας από τη γνωστή διερώτηση του Ρολάν Μπαρτ "Comment vivre ensemble?" και την επιρροή της στην τέχνη και την αρχιτεκτονική, θα επανεξετάσουμε τα βασικά στοιχεία αυτού του ερωτήματος. Τι σημαίνει "μαζί" σήμερα, όταν αυτή η λέξη συχνά υιοθετείται από μισαλλόδοξες και ακραίες πολιτικές πλατφόρμες; Πώς μπορούμε να σκεφτούμε ένα μέλλον συνύπαρξης σε έναν κόσμο αλγοριθμικής μοναξιάς;
Συμμετέχουν διακεκριμένοι ομιλητές και καλλιτέχνες από διάφορα πεδία, προσφέροντας πολύπλευρες προσεγγίσεις και απαντήσεις στα παραπάνω ζητήματα.