Μετά το «Λεωφορείον ο Πόθος» του Tennessee Williams που παρουσιάστηκε με μεγάλη επιτυχία στο Εθνικό Θέατρο, ο Θανάσης Σαράντος αναμετράται μ’ ένα ακόμη εμβληματικό έργο, τον «Αμερικάνικο Βούβαλο» του David Mamet.
Γραμμένο το 1975, το πιο δημοφιλές θεατρικό του Αμερικανού συγγραφέα για το οποίο απέσπασε σημαντικές διακρίσεις, όπως το βραβείο OBIE και αυτό των Αμερικανών Κριτικών, ανεβαίνει από 9 Μαΐου και για 15 μόνο παραστάσεις στο θέατρο ΦΟΥΡΝΟΣ, στην αναθεωρημένη μετάφραση του Δημήτρη Τάρλοου και σε σκηνοθεσία του Θανάση Σαράντου.
Τρεις μικροαπατεώνες θέλουν ένα μεγαλύτερο κομμάτι από το αμερικανικό όνειρο.
Ο «Αμερικάνικος Βούβαλος», έργο σταθμός της δραματουργίας του Mamet είναι μια σύγχρονη τραγωδία που μοιάζει πιο επίκαιρη από ποτέ. Μια άγρια σάτιρα για την κατάρρευση του καπιταλιστικού συστήματος, την απατηλή λάμψη του αμερικάνικου ονείρου και την αποδόμηση των ανθρώπινων σχέσεων. Με διεισδυτικό χιούμορ και κοφτούς διαλόγους, ο Mamet-εκπληκτικός τεχνίτης της γλώσσας- μάς βάζει στον κόσμο τριών ανδρών που ζουν και δρουν στο κοινωνικό περιθώριο, κάνουν τα πάντα για να πιάσουν «την καλή» με αφορμή ένα σπάνιο νόμισμα υποτιθεμένης μεγάλης αξίας. Μια πικρή κωμωδία για το μάταιο κυνήγι της επιτυχίας και του χρήματος που πνίγει τις ανθρώπινες σχέσεις.
Ο Μάμετ παρακολουθεί μια ημέρα τριών ανδρών που ζουν στο περιθώριο μιας αμερικάνικης μητρόπολης το 1975. Τρεις μικροαπατεώνες σχεδιάζουν μια διάρρηξη για να κλέψουν κάποια συλλεκτικά νομίσματα, η οποία όμως δεν γίνεται ποτέ. Εγκλωβισμένοι στον μικρόκοσμό τους, με τα όνειρά τους να βουλιάζουν και την απόγνωση να ξεχειλίζει, βλέπουν τις σχέσεις τους να δοκιμάζονται, με τον πιο αδύναμο να γίνεται το εξιλαστήριο θύμα.
Όλη η πλοκή εκτυλίσσεται σ’ ένα παλιατζίδικο. Οι τρεις ήρωες ξεχασμένοι από την κοινωνία, όπως και τα ξεχασμένα αντικείμενα του παλαιοπωλείου, εγκλωβισμένοι στον μικρόκοσμο του εύκολου κέρδους και στην επιχειρηματική «ηθική» αποτελούν τον ορισμό της διάψευσης του αμερικανικού ονείρου.
Σκηνοθετικό σημείωμα
Το εκρηκτικό έργο του David Mamet για την αναζήτηση της επιτυχίας και την απατηλή ματαιότητα του Αμερικάνικου ονείρου μιλά και για τη φιλία και τους άγραφους νόμους της «κανονικότητας» ανάμεσα στον σκληρό κόσμο τριών ανδρών όπου απαγορεύεται κάθε ανθρώπινο συναίσθημα. Μια ηθική και μια φιλοσοφία ανάλογη της ηθικής και των ηθών των επιχειρησιακών συναλλαγών, όπου το κέρδος είναι η απόλυτη προτεραιότητα και το μέτρο της επιτυχίας. Όμως οι ήρωες του Βούβαλου έχουν αλήθεια μέσα τους και παρά το πρώτο τους επίπεδο που σχετίζεται με την αγωνία για χρήμα -που ταυτίζεται στη φιλοσοφία και της δική μας καπιταλιστικής «ευρωπαϊκής» ζωής - υπάρχει και η αγωνία αληθινών ψυχών που πάλλονται να βρουν νόημα για να υπάρξουν σ’ ένα σύστημα που συνεχώς τις αποβάλλει. Το έργο είναι αισιόδοξο αφού στην τελική μεγάλη μάχη μεταξύ προδοσίας και πραγματικής φιλίας, αλήθειας και ψέματος, ζωής και θανάτου επικρατεί η απροσποίητη αγάπη έστω και μ’ έναν χαμένο «θησαυρό».
Θανάσης Σαράντος