Συνέντευξη

Ο Νίκος Διαμαντής: Η οικονομία, ο προσωπικός χρόνος, οι φιλοδοξίες, οι έμφυλες ταυτότητες, ο γονεϊκός ρόλος είναι σήμερα πεδία ανταγωνισμού και συγκρούσεων ανάμεσα σε άντρα και γυναίκα.

7 Οκτωβρίου 2019  |  από Δέσποινα Κελεσίδου
Ο Νίκος Διαμαντής: Η οικονομία, ο προσωπικός χρόνος, οι φιλοδοξίες, οι έμφυλες ταυτότητες, ο γονεϊκός ρόλος είναι σήμερα πεδία ανταγωνισμού και συγκρούσεων ανάμεσα σε άντρα και γυναίκα.
O Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά μιλάει στο Unstage για την παράσταση "Σκηνές από έναν γάμο" που σκηνοθετεί στο Θέατρο Σημείο για 2η επιτυχημένη σεζόν.
 

Γιατί επιλέξατε να ανεβάσετε το συγκεκριμένο έργο;

Οι «Σκηνές από ένα γάμο» είναι μια διαχρονική -κλασική πλέον- μελέτη πάνω στη ψυχολογία του ζευγαριού και την αγάπη. Συνεπώς η επιλογή του έργου ακολουθεί το ενδιαφέρον μου να διερευνηθεί το βαθύ, πάγιο ζήτημα -θα έλεγα: το πρόβλημα- της ερωτικής σχέσης.  Το βίωμα της αγάπης, και από τα δύο φύλα, βρίσκεται στο κέντρο του έργου. Το βίωμα αυτό -και ο διαφορετικός τρόπος με τον οποίο γίνεται αντιληπτό από έναν άντρα και μια γυναίκα- είναι ένα θέμα που δεν θα σταματήσει ποτέ να μας αφορά.  
 
 Πως ορίζετε την 'αντιφατική αγάπη' την οποία ζουν οι δύο πρωταγωνιστές;

Η αντίφαση αφορά την ιδια την έννοια της αγάπης όπως εξελίσσεται μέσα στο χρόνο. Εδώ ακριβώς βρίσκεται η ουσία του δυσεπίλυτου διλήμματος για το ζευγάρι: τι υπήρξε και τι υπάρχει – τι αλλάζει και τι παραμένει αμετάβλητο. Ο Γιόχαν και η Μαριάν στέκονται απέναντι στο ζευγάρι που ήταν κάποτε, που θέλησαν να είναι, που κατέληξαν να γίνουν... στο ζευγάρι που έχει πάψει πλέον να είναι ζεύγος... Κι όμως... η αγάπη παραμένει με παράδοξο τρόπο παρούσα στη ζωή τους. Να τι είναι αντιφατικό στον έρωτα: ποτέ δεν χάνεται ολοκληρωτικά.


Σας ενδιαφέρει περισσότερη η ερωτική σχέση των δύο χαρακτήρων ή η μοναξιά που βιώνει ο καθένας;

Με ενδιαφέρει η  ανάγκη τους για αγάπη. Είναι αναντίρρητη και ακατανίκητη. Δεν μπορούν ποτέ να την απωθήσουν από το είναι τους. Η ανάγκη τους για αγάπη είναι από τα βασικά εκείνα στοιχεία που τους καθιστούν τις προσωπικότητες που είναι στο έργο. Ο γάμος άλλωστε (εδώ και η ευστοχία του τίτλου του Μπέργκμαν) -όταν σχετίζεται με την αγάπη- είναι αυτό ακριβώς: η εξιστόρηση διαμέσου του χρόνου, της ανάγκης μας να αγαπηθούμε και να αγαπήσουμε.

Το θέμα της απιστίας πιστεύετε οτι είναι ταμπού ακόμα και στις μέρες μας;

Νομίζω είναι κάθε φορά ένα πλέγμα συναισθημάτων και αναγκών που ορίζουν την ανοχή. Η επιθυμία, η πίστη και η ελπίδα στηρίζουν το ζευγάρι: μα ίσως όχι κατ ανάγκη με αυτή την αξιολογική σειρά. Μολονότι κανένα από αυτά τα τρία δεν χάνει ποτέ την δραστικότητά του ως αίτημα από τον άλλον- πιστευω ότι ο έρωτας μπορεί να τα αντέξει και να τα συμπεριλάβει όλα: την απιστία, τη σιωπή, την αρρώστια, ακόμα και τον θάνατο.

Το έργο αυτό περνάει ένα αισιόδοξο μήνυμα κατά τη γνώμη σας σε οτι αφορά τις μακροχρόνιες σχέσεις των ζευγαριών;

Το βασικό συμπέρασμα του Μπέργκμαν είναι ότι χωρισμός δεν σημαίνει το τέλος ή την ανυπαρξία της αγάπης. Αυτό είναι και το βασικό νόημα του έργου. ο Γιόχαν και η Μαριάν χωρίζουν, αλλά παραμένουν αδιαρρήκτως δεμένοι μεταξύ τους. Η αγάπη πολλές φορές μπορεί να γίνει ανυπόφορη και να οδηγήσει στον χωρισμό, αλλά δεν χάνεται. Αυτό το μήνυμα πιστεύω είναι όντως αισιόδοξο – μολονότι δεν ακούγεται χαρούμενο.


Ποια η σύνδεση ενός έργου που γράφτηκε πριν 45 χρόνια από έναν Σουηδό συγγραφέα με το σήμερα και την ελληνική κοινωνία;

Πιστεύω ότι οι σχέσεις των ζευγαριών σήμερα δοκιμάζονται πολύ σκληρά, και το έργο το αντικατοπτρίζει αυτό πέρα από την καταγωγή, τον χρόνο και τη γλώσσα. Το αποδίδω στον τρόπο με τον οποίο δοκιμάζονται ευρύτερα σήμερα οι δυτικές κοινωνίες. Η οικονομία, ο προσωπικός χρόνος, οι φιλοδοξίες, οι έμφυλες ταυτότητες, ο γονεϊκός ρόλος... όλα τα παραπάνω είναι σήμερα πεδία ανταγωνισμού και συγκρούσεων ανάμεσα σε άντρα και γυναίκα.
 
Κάνατε κάποια έρευνα για να προετοιμαστείτε για την παράσταση, τι υλικό σας ενέπνευσε;

Το έργο του Μπεργκμαν γενικά, και όχι μόνο το συγκεκριμένο, αποτελεί τρόπον τινά μια συμπαγή μελέτη ψυχολογίας και υπό αυτή την έννοια καθοδηγήθηκα από το σύνολο του Μπεργκμανικού κόσμου: βιβλία, ταινίες, παραστάσεις... άλλωστε ο Μπέργκμαν αποτελεί πλέον μια οικειοποιημένη παρακαταθήκη για μένα -από τα χρόνια που υπήρξα απλώς θεατής και αναγνώστης του.  

Πόσο επηρέασε η προσέγγιση του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν τη δική σας σκηνοθετική ματιά; 

Επεκτείνοντας το παραπάνω σχόλιο θα ομολογήσω ότι η προσέγγιση του ίδιου του Μπέργκμαν δεν είναι πλέον τίποτα άλλο από τον τρόπο με τον οποίο εμείς σήμερα  αντιλαμβανόμαστε την ποιητική του– αυτό δεν συμβαίνει άλλωστε με όλα τα κλασικά έργα και προσωπικότητες της τέχνης; Είναι κτερίσματα του χθες στον σημερινό κόσμο.


Το συγκεκριμένο έργο έχει ανέβει αρκετές φορές στο ελληνικό θέατρο, τι πιστεύετε οτι το κάνει τόσο αγαπητό και στους καλλιτέχνες αλλά και στο κοινό;

Η αλήθεια και το ψυχολογικό βάθος του Μπέργκμαν, που καθιστούν  το έργο συγκλονιστικό. Δίχως επιφανειακούς νεωτερισμούς, οι «Σκηνές από ένα γάμο» τοποθετούνται απέναντι στο αίνιγμα της αγάπης με τρόπο καθηλωτικό.