Συνέντευξη

Η Σίσσυ Δουτσίου πρωταγωνιστεί στην Μεταμόρφωση του Κάφκα στο Σύχρονο Θέατρο

12 Δεκεμβρίου 2022  |  από Πέπη Καλλίλα
Η Σίσσυ Δουτσίου πρωταγωνιστεί στην Μεταμόρφωση του Κάφκα στο Σύχρονο Θέατρο
Η ηθοποιός Σίσσυ Δουτσίου μίλησε στο unstage για την παράσταση, τις δυσκολίες του ρόλου και την απόφασή της να επιλέξει την υποκριτική έναντι της αστροφυσικής!

Πες μου δυο λόγια για το ρόλο σου στην παράσταση.

Στην «Μεταμόρφωση» του Franz Kafka υποδύομαι τον / την / το Γκρέγκορυ Σάμσα. Έναν ευαίσθητο κρυφό εσωτερικό κόσμο, μια σπασμένη συνείδηση, ρημαγμένη από την εντατικοποίηση και το άγχος της ευθύνης, της κοινοτυπίας και της κανονικότητας, ένα νέο άτομο που σε μια ξαφνική έκρηξη του ασυνειδήτου του γκρεμίζει κάθε τι γνώριμο και το αντικαθιστά με ένα «πυκνό σκοτάδι», όπως μου έλεγε ο Τ. Σαγρής καθώς με καθοδηγούσε στο απόκοσμο φυσικό περιβάλλον του χαρακτήρα- το καθημερινό, απλό, μικροαστικό διαμέρισμα. Ένα πρωινό, ένας υπάλληλος μετά από δέκα χρόνια συνεχούς επανάληψης του ίδιου, σταθερού, καθημερινού προγράμματος, ξαφνικά, αδυνατεί να σηκωθεί από το κρεβάτι του και να επαναλάβει τις ίδιες παγιωμένες κινήσεις. «Τι έχω πάθει;» αναρωτιέται. Τί θα του συμβεί; Ο κόσμος γύρω του γίνεται εχθρικός και ο ίδιος/ η ίδια / το ίδιο ενώ μέχρι την προηγούμενη μέρα θεωρείται πρότυπο τώρα αντιμετωπίζεται σαν εχθρός του κόσμου, σαν ένα παράσιτο. Ο Πατέρας και η Μάνα, η Αδελφή, ο Προϊστάμενος, όλοι όσοι τον θαύμαζαν, ξαφνικά γίνονται εχθροί· και αυτός, αδυνατώντας να ανταπεξέλθει στη ρουτίνα και τους επιβεβλημένους κοινωνικούς ρόλους, γίνεται εχθρός τους. Είναι ένα συνταρακτικό έργο που εκατό χρόνια μετά την έκδοση του συνεχίζει να συνταράσει τις καρδιές μας σαν να γράφτηκε για τον καθένα από εμάς τους ίδιους. Πιστεύω πως η επιτυχία αυτής της παράστασης, πάνω από όλα βασίζεται στο γεγονός πως ο Τάσος Σαγρής αγαπά πολύ τον Κάφκα και τον φέρνει στην εποχή μας με ένα τρόπο που και ο ίδιος ο Κάφκα θα έβρισκε ιδανικό. Αυτό άλλωστε επιβεβαιώθηκε με την απόφαση του Ιδρύματος Franz Kafka Society της Πράγας να υποστηρίξει την παραγωγή και κυρίως με την δήλωση της απεσταλμένης θεατρολόγου πως «η παράσταση αυτή αποτελεί μια από τις σημαντικότερες παραστάσεις που ανέβηκαν ποτέ στον κόσμο βασισμένες σε έργο του Κάφκα». Μια δήλωση που έδωσε μεγάλη δύναμη σε όλους τους συντελεστές του θιάσου να συνεχίσουμε σε μια πολύ δύσκολη συγκυρία πανδημίας, πολέμου και κοινωνικής κρίσης.

 

Τι είναι αυτό που κάνει τον Κάφκα τόσο διαχρονικό;

Πόσοι άνθρωποι τελικά επιλέγουν πραγματικά οι ίδιοι να ζήσουν αυτό που ζουν; Η δουλειά, οι νόμοι, οι σχέσεις, οι νοοτροπίες, οι σπουδές, το σπίτι μας, η οικογένεια απαιτούν από εμάς θυσίες τις οποίες ο σύγχρονος άνθρωπος τις κάνει, τις περισσότερες φορές, με τίμημα τη ψυχική γαλήνη και την ευτυχία του. Ο τρόπος που ζούμε μας απομακρύνει από αυτό που είμαστε μέσα μας, η ψυχική μας κατάσταση δεν συμβαδίζει με τα βήματα μας στον κόσμο. Πόσες φορές αυτός ο κόσμος μας φαίνεται παράλογος λόγω των καταναγκασμών, των καθημερινών εκβιασμών αλλά και λόγω της υπακοής και της αποδοχής παράλογων νόμων, κανονισμών και διαταγών; Αυτό είναι το επίκαιρο στοιχείο στη Μεταμόρφωση. Ο τρόμος απέναντι στην κανονικότητα.

 

Ποια στοιχεία του ρόλου σου σε δυσκόλεψαν ή μάλλον σε έβγαλαν από την "ασφάλειά" σου, υποκριτικά;

Το να αποτυπώσω σωματικά τον ψυχολογικό ορίζοντα ενός τόσο παράξενου ρόλου, να ενσαρκώσω την ενσυναίσθηση και το ψυχικό σοκ ενός ανθρώπου που ξυπνά και είναι κάτι άλλο, το ίδιο το σοκ της μεταμόρφωσης. Απαιτήθηκε πολύ μεγάλο άλμα μέσα μου για να εφαρμόσω τις ανθρώπινες δεξιότητες μου και την αμεσότητα σε μια τόσο δύσκολη ψυχοκινητική κατάσταση. Η μετατροπή του ανθρώπινου σώματος σε ένα μη- ανθρώπινο ον ήταν μια συνταρακτική εμπειρία την οποία πλέον μοιράζομαι με τους θεατές. Ο δύναμη του λόγου σε απόλυτη συνάρτηση με το σπασμένο σώμα, η ευλυγισία της γλώσσας ως μέσο της ευγλωττίας του σώματος.

 

Έχεις σπουδάσει αστροφυσική σε πανεπιστήμιο της Αγγλίας. Πώς προέκυψε η υποκριτική;

Κατά τη διάρκεια του μεταπτυχιακού Κοσμολογίας στο Μεξικό περιτριγυρισμένη από τα γιγαντιαία τηλεσκόπια που ερευνούσαν τους γαλαξίες και τις μαύρες τρύπες – έπρεπε να αποφασίσω αν θα γίνω επιστήμονας ή ηθοποιός. Αποφάσισα να αφιερωθώ στο σύμπαν της τέχνης. Ίσως να ένιωσα μια ευθύνη προς τον εαυτό μου να ακολουθήσω την ριζική μου επιθυμία- μια απόφαση που με γλύτωσε από την μοίρα του ήρωα της Μεταμόρφωσης. Συνεχίζω όμως να αγαπώ πολύ τα μαθηματικά, και η μαθηματική σκέψη με βοηθάει κάθε φορά στην προετοιμασία μιας παράστασης, στην έρευνα, την ανάλυση και την διαδρομή προς τον ρόλο.

 

Είσαι αυστηρή με τον εαυτό σου;

Σίγουρα θεωρώ απαραίτητη την βαθιά προσήλωση του καλλιτέχνη στην υπηρεσία της τέχνης και την τελετουργική επανάληψη μιας καθημερινότητας που υπηρετεί το θέατρο σε κάθε έκφανση της ζωής. Στο θέατρο όμως η τελειομανία είναι προσβολή προς τον Διόνυσο που είναι ένας θεός που λατρεύει το παιχνίδι, τη χαρά της ζωής, το απρόοπτο. Όταν έχεις δουλέψει με προσήλωση, πίστη και ενέργεια στο έργο που έχεις αναλάβει, η βάναυση αυτοκριτική δεν έχει θέση, δεν σε βοηθά σε τίποτα να βασανίζεις τον εαυτό σου. Η πραγματική αγάπη για το θέατρο πέρα από τους εργασιακούς εκβιασμούς και πέρα από τον αγώνα όλων μας για την καθημερινή επιβίωση- η αγάπη για την ίδια την ζωή τελικά και για την κοινωνία γύρω μας είναι που μας δίνει τη δύναμη να υπερβούμε τους ψυχαναγκασμούς και τις αναστολές μας.

 

Ποια στοιχεία σου πιστεύεις ότι σε βοήθησαν στην πορεία σου στο θέατρο;

Η μαθηματική σκέψη, η πολιτική συνείδηση, η συντροφικότητα μου με τον Τάσο Σαγρή, ο σεβασμός μου προς τους συναδέλφους στον θίασο και η διατήρηση του πρωταρχικού ενθουσιασμού μέσα στον χρόνο.

 

Η δουλειά του ηθοποιού είναι όπως την περίμενες; Ή αν δεν περίμενες κάτι, νιώθεις ότι το θέατρο σε βοήθησε με κάποιο τρόπο να βρεις το δρόμο σου;

Αυτό που γνωρίζω να κάνω, είναι να είμαι ηθοποιός και να γράφω ποίηση. Επέλεξα να ασχοληθώ με τις αρχαίες αυτές μορφές τέχνης μέσα από μια ισορροπημένη θέληση για δημιουργία, φιλία και αγάπη. Στο θέατρο έμαθα να ζώ, πήρα μέρος στην δημιουργία του Ινστιτούτου Πειραματικών Τεχνών και στον σχηματισμό ενός θιάσου συνεργατών που άντεξε δεκαπέντε χρόνια τώρα γιατί βασίστηκε στον σεβασμό και την φροντίδα του ενός για τον άλλον, και αυτό συναντώ προς το παρόν στην ζωή μου. Δεν πήρα μέρος στην βιομηχανία της τέχνης, δεν θυσίασα τις φιλοδοξίες μου στις φιλοδοξίες των παραγωγών και των επιχειρηματιών, δεν έκανα ποτέ κάποια επιλογή με κριτήριο τα χρήματα και την καριέρα - όλα ήρθαν σαν αποτέλεσμα μιας καλλιτεχνικής αναζήτησης και μιας πολιτικής στάσης απέναντι στην ζωή μου και την Τέχνη. Πιστεύω, μέσα στα χρόνια πως ανταμείφθηκα για αυτές τις επιλογές μου και από το κοινό αλλά και από τους αγαπημένους μου ανθρώπους.  Πολλές φορές λέω σε όσους αγαπώ: «εμείς δε ζούμε εδώ, ζούμε κάπου αλλού». Το θέατρο ως ενεργό κομμάτι της κοινωνίας, απαιτεί την προσοχή του κοινού απέναντι στις παγίδες του πολιτισμού μας, εστιάζει και προειδοποιεί για αυτές τις παγίδες. Όλοι θα θέλαμε το θέατρο να είναι απαλλαγμένο από σεξιστικές, ρατσιστικές και πατριαρχικές συμπεριφορές. Όμως το θέατρο είναι κομμάτι της κοινωνίας και αντικατοπτρίζει τα όρια της, ζεί και αυτό μέσα στις κολάσεις της. Για να αλλάξει ο εργασιακός χώρος του θεάτρου- και κάθε άλλη πτυχή της κοινωνικής ζωής, απαιτείται ριζική αλλαγή της κοινωνίας, απαιτείται μία εξέγερση των συνειδήσεων, μια «Μεταμόρφωση». Ας το ξεκαθαρίσουμε επιτέλους- η καλλιτεχνική επιτυχία δεν πραγματώνεται μέσα από την εκμετάλλευση, την επιβολή, τις γνωριμίες και το χρήμα, πραγματώνεται μέσα από την ειλικρινή, βαθιά αγάπη για τους συνανθρώπους μας,