Η δολοφονία του Μαρά

ΚΘΒΕ-ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

Κοινωνικό 2021
watchlist
-
- χρήστες
-
βαθμολόγησε
Μία παράσταση κοινωνικό. Σκηνοθεσία Κοραής Δαμάτης. Με τους Αναστασία Ραφαέλα Κονίδη, Γιολάντα Μπαλαούρα, Θάνος Φερετζέλης, Κώστας Σαντάς, Λουκία Βασιλείου κ.α. Παραγωγή του 2021. Ανέβηκε στο θέατρο ΚΘΒΕ-ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ.

Πρόκειται για μια παράσταση «θεάτρου μέσα στο θέατρο», με τους ήρωες που εν έτη 1964 δημιούργησε ο Πέτερ Βάις, να δίδουν ως τρόφιμοι του ψυχιατρικού ασύλου του Charenton το 1808, με την καθοδήγηση του Μαρκησίου Ντε Σαντ, παράσταση με θέμα την δολοφονία ενός εκ των πρωταγωνιστών της Γαλλικής Επανάστασης, του αρχιεπαναστάτη Ζαν Πωλ Μαρά, από την Σαρλόττα Κορνταί στις 13 Ιουλίου του 1973.


«Αυτό που έχει σημασία είναι να σπρώξετε στα άκρα τον εαυτό σας. Να φέρετε τα μέσα έξω, ώστε να μπορέσετε να δείτε τον κόσμο με καινούρια μάτια» (Ζαν Πωλ Μαρά).

Με τη Δολοφονία του Μαρά, ο Πέτερ Βάις στρέφεται στο πολιτικό θέατρο και βρίσκεται ένα βήμα πριν το πέρασμα στη συγγραφή των καθαρά στρατευμένων έργων. Η παράσταση του Πήτερ Μπρουκ στη δεκαετία του ’60 θεωρήθηκε από τις μεγαλύτερες καινοτομίες στο θεατρικό γίγνεσθαι. Ωστόσο, το κείμενο αυτό θέτει ανοιχτά τον προβληματισμό της επανάστασης ως δίλημμα μεταξύ κοινωνικής και ατομικής ελευθερίας. Ταυτόχρονα, εισάγει ερωτήματα που προκύπτουν πάνω στη λεπτή γραμμή μεταξύ της πάλης για ελευθερία και τον ρόλο της βίας στην κατάκτηση (ή στη διατήρηση) θεμελιωδών δικαιωμάτων.


Μαρά: «Μην τους πιστεύετε όταν σας χτυπάνε φιλικά στην πλάτη και λένε πως δεν υπάρχουν πια διαφορές ανάμεσά σας πως δεν αξίζει να μιλάμε πια γι’ αυτές και να φιλονικούμε […] γιατί ίσα ίσα τότε βρίσκονται στο κορύφωμα της δύναμής τους».


Έργα του Πέτερ Βάις στις ελληνικές σκηνές δεν ανεβαίνουν τακτικά. Η πρώτη παράσταση στην Ελλάδα δόθηκε από το Θέατρο Τέχνης το 1966. Ακολούθησε, το 1989 η σκηνοθεσία του Κοραή Δαμάτη στο Εθνικό Θέατρο για την οποία ο Κώστας Γεωργουσόπουλος στην εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ» είχε αναφέρει:


«Ο Δαμάτης δούλεψε με τον καθένα ξεχωριστά και με όλους μαζί και δεν κυριαρχήθηκε με την επαγγελματική διαστροφή περί «μπούγιου». Έστησε ανθρώπους με ιδιαιτερότητες και απεικόνισε έναν ολόκληρο κόσμο».

Στο ΚΘΒΕ ανεβαίνει πρώτη φορά φέτος, ενώ αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως, κανένα άλλο έργο του συγγραφέα δεν παρουσιάστηκε νωρίτερα στις σκηνές του.


Σύμφωνα με τον Καλλιτεχνικό Διευθυντή του ΚΘΒΕ Νίκο Κολοβό: «Ήταν ευδόκιμος ο χρόνος του ανεβάσματος μιας τόσο μεγάλης παραγωγής θα αναρωτηθεί κανείς; H Επανάσταση στην οποία πολύμηνα όλοι κληθήκαμε να προβούμε εν μέσω πανδημίας για το κατάκτημα της ελευθερίας έκφρασης που μετουσιώνεται σε θεατρική πράξη, με σημαία την ατομική και κατ’ επέκταση τη συλλογική ευθύνη, συμπλέει τόσο με το διαχρονικό ζήτημα που θίγει ο Βάις στη «Δολοφονία του Μαρά». Ένα επίκαιρο σχόλιο αιχμής για τις συγκρούσεις που ανακύπτουν μεταξύ των ορίων της ατομικής μας ελευθερίας έναντι του κοινωνικού καθήκοντος σε στιγμές βαρύνουσες ιστορικά».

 

Σκηνοθετικό σημείωμα


Είναι αργά ή προλαβαίνουμε; …ακόμα κι οι λιγοστοί που ξεσηκώθηκαν να φέρουν την παγκόσμια αρμονία μαλλιοτραβιούνται και για μικροπράματα γίνονται εχθροί θανάσιμοι… Λόγια και σκέψεις του συγγραφέα Πέτερ Βάις, διά στόματος Μαρκήσιου Ντε Σαντ, στο έργο του «Η Δολοφονία του Μαρά». Πολλές φορές ακούω − και έχω χρησιμοποιήσει και εγώ ο ίδιος την έκφραση − «σύγχρονο έργο, επίκαιρο, είναι σαν να μιλάει για το σήμερα ενώ έχει γραφτεί…». Τα τελευταία χρόνια συμπέρανα πως αυτό το σύγχρονο και επίκαιρο δεν οφείλεται σε κάποιο χάρισμα του καλού συγγραφέα να προβλέπει το μέλλον, όσο στην εξαιρετική αντίληψή του να παρατηρεί ανθρώπους και γεγονότα της εποχής του. Ως εκ τούτου, δεν είναι το έργο επίκαιρο, αλλά το ότι δεν έχει αλλάξει τίποτα, επί της ουσίας, στις πράξεις και στην πολυπλοκότητα του σοφού εξολοθρευτή homo sapiens. Τώρα, λοιπόν που προκύπτει, για ακόμα μια φορά, η επιβολή μιας παγκόσμιας εξουσίας και οι μεγαλοεταιρίες μαζί με τους «ισχυρούς» του κόσμου μας εξαναγκάζουν να πάρουμε τη μεγάλη απόφαση. Αναρχία, διάλυση, πανδημίες και εύκολοι θάνατοι κυρίες και κύριοι, ή Ασφάλεια και το αναγκαίο στρατοκρατούμενο διαδικτυακό κράτος που θα μας διαφυλάξει από όλα αυτά; Το έργο «Η Δολοφονία του Μαρά» του Πέτερ Βάις συνεχίζει να μας δείχνει τον φαύλο κύκλο των προβλημάτων του κόσμου. Ένας φαύλος κύκλος που επαναλαμβάνεται αέναος, σκοτεινιάζοντας τον ορίζοντα κι οδηγώντας, στο μεγαλύτερο ποσοστό τους, σε κατασκευασμένα αδιέξοδα. Σήμερα, λοιπόν, τώρα που σε όλον τον πλανήτη συνηθίσαμε τα σιδερένια χέρια του κράτους, τη βία και τις φονικές πρωτοβουλίες της αστυνομίας − και όχι μόνο – αποδεχτήκαμε την καταπάτηση των δικαιωμάτων μας, αποκοιμιόμαστε παρέα με την ευτέλεια μιας εκπομπής στην τηλεόραση και βουλιάζουμε στον συνεχή εκφοβισμό για πολέμους, πείνα και καινούργιους ιούς και πανδημίες, το έργο «Η Δολοφονία του Μαρά» μας «προειδοποιεί» να μην υποχωρήσουμε στο Α π ό λ υ τ ο − κάθε είδους − που ακούγεται, λέγεται και θέλει να επιβληθεί άνευ όρων. Κι αν ο συγγραφέας της Δολοφονίας πιστεύει πως: «…όσο και να πασχίζουμε να οραματιστούμε τους νέους καιρούς, αυτοί θα ξεπηδάνε μέσα από τις αδέξιες πράξεις μας...», παρόλα αυτά, μας παροτρύνει πως είναι ζωτική ανάγκη να ξαναδούμε τον κόσμο απ’ την αρχή, να ιεραρχήσουμε αλλαγές που επείγουν, αλλαγές που δεν θα περιφρονούν, δεν θα καταδικάζουν το σύνολο για την ευζωία των ολίγων, όπως και δεν θα περιφρονούν τους ολίγους για όποιο συμφέρον και καθησυχασμό του συνόλου. Συνύπαρξη και διασφάλιση για όλους. Και να θυμόμαστε, η ελευθερία και η διαχείριση του εαυτού μας είναι δικαίωμα και ύψιστο αγαθό που κατακτήθηκε με σκληρούς αγώνες και πολλούς θανάτους. Η ελευθερία είναι μια δύναμη που ανήκει στον άνθρωπο και που του επιτρέπει να ενεργεί χωρίς να βλάπτει τα δικαιώματα του άλλου. Για πηγή της έχει τη φύση, για κανόνα της τη δικαιοσύνη και για προστασία της τον νόμο. Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη του 1793.


Κοραής Δαμάτης

Σκηνοθεσία

Συγγραφέας
Πέτερ Βάις
Μετάφραση
Μάριος Πλωρίτης
Σκηνογράφος
Ανδρέας Βαρώτσος
Ενδυματολόγος
Άννα Μαχαιριανάκη
Βοηθός ενδυματολόγου
Δανάη Πανά
Φωτογράφος
Τάσος Θώμογλου
Μουσική Διδασκαλία
Χρύσα Τουμανίδου
Σκηνικά αντικείμενα / μάσκες
Άννα Μαχαιριανάκη
Ξεκίνησε
19/11/2021
Τελείωσε
27/02/2022
Κατηγορία
Έτος
2021
Διάρκεια
110'