Λίγα Λόγια για το έργο
Σε μια επαρχιακή πόλη της Τσαρικής Ρωσίας, όλοι οι δημόσιοι διορισμένοι άρχοντες, χωρίς καμιά εξαίρεση, καταδυναστεύουν το λαό με απάτες, λαμογιές, και εκβιασμούς. Η ξαφνική εμφάνιση ενός κρατικού επιθεωρητή θα δημιουργήσει διάφορες ευτράπελες καταστάσεις, που θα διαταράξουν τις ισορροπίες μεταξύ εξουσιαστών και εξουσιαζόμενων και όλα αυτά σε μια σπαρταριστή κωμωδία - σάτιρα.
Αυτό που καθιστά το έργο αυτό μια από τις σπουδαιότερες κωμωδίες που γράφτηκαν ποτέ, είναι το μεγαλείο των χαρακτήρων καθώς και η ευθύτητα με την οποία ο Γκόγκολ επιλέγει στο συγκεκριμένο έργο να καυτηριάσει την αυταρχικότητα και τη δουλοπρέπεια των δημοσίων αρχόντων στην κεντρική διοίκηση, στο Τσαρικό απολυταρχικό κράτος.
Ο ίδιος γράφει για τον επιθεωρητή: “Στον Επιθεωρητή μου επιδίωξα να συγκεντρώσω και να σατιρίσω μια για πάντα ό,τι σάπιο υπάρχει στη Ρωσία, όλες τις αδικίες που διαπράττονται, εκεί ακριβώς όπου θα είχαμε την αξίωση να βασιλεύει η απόλυτη δικαιοσύνη”.
Η Τσαρική γραφειοκρατία και η καταπίεση ενός ολόκληρου λαού, γίνονται η αφορμή για μια από τις σπουδαιότερες κωμωδίες που γράφτηκαν ποτέ, πιο επίκαιρη από ποτέ.