Συνέντευξη

Κάζιμιρ και Καρολίνα: 4 πρωταγωνιστές μιλούν για το έργο

14 Μαρτίου 2018  |  από Δέσποινα Κελεσίδου
Κάζιμιρ και Καρολίνα: 4 πρωταγωνιστές μιλούν για το έργο
Τέσσερις νέοι ηθοποιοι μιλούν στο unstage για τη διαχρονικότητα ενός έργου που γράφτηκε 90 χρόνια πριν και για την Ιστορία που μάλλον δεν μας δίδαξε τίποτα
Ο Γιάννης Χουβαρδάς σκηνοθετεί το εμβληματικό έργο του Έντεν φον Χόρβατ για την κρίση με ένα σύνολο 19 ηθοποιών και 4 μουσικών. Η παράσταση λαμβάνει χώρα σε όλους τους χώρους του Bios και οι θεατές παρακολουθούν την εξέλιξη τρώγοντας και πίνοντας. Έτσι το κοινό γίνεται μέρος του πλήθους του Oktoberfest. Το unstage μίλησε με τέσσερις από τους πρωταγωνιστές (Ιώβη Φραγκάτου, Πάναγιώτης Καμμένος, Παναγιώτης Γεωργούλας, Σοφία Πριοβόλου) για τη μοναδική εμπειρία τους σε ένα τέτοιο έργο.  
 
 
 
Ένα έργο που μιλάει για την οικονομική κρίση και γράφτηκε σχεδόν 90 χρόνια πριν πόσο επίκαιρο είναι;

Ιώβη Φραγκάτου
Το έργο του Χόρβατ είναι άμεσο και επίκαιρο. Πρόκειται για μία ιστορία αγάπης που έχει σαν στόχο να καταγγείλει την υπό πίεση μικροαστική συνείδηση. Οι πρωταγωνιστές έχουν μια τρυφερή σχέση, όταν όμως τους σφίγγει η οικονομική ανασφάλεια, δημιουργούνται ξαφνικά χαοτικές διαφορές ανάμεσα τους και αυτό με τη σειρά του τους ωθεί τους σε άγριους τσακωμούς και εγωιστική συμπεριφορά. Παρότι γράφτηκε για την κρίση του 1930, το έργο αντικατοπτρίζει και τις δυσκολίες που βιώνουμε σήμερα. Το Κάζιμιρ και Καρολίνα είναι ιδιαίτερα δημοφιλές γιατί θίγει ζητήματα απλά αλλά παράλληλα ουσιώδη και διαχρονικά. Τα ήθη λυγίζουν μπροστά σε μια μεγάλη οικονομική κρίση και η συμπεριφορά των ανθρώπων καθορίζεται αποκλειστικά και μόνο από την ικανοποίηση των προσωπικών τους συμφερόντων. Επίσης, οι άνθρωποι κατασκευάζουν δικούς τους κόσμους και παγιδεύονται σε αυτούς προκειμένου να αποφύγουν την αντιμετώπιση της δύσκολης πραγματικότητας. Ο Καζιμίρ στην εσωστρέφεια της θλίψης του και η Καρολίνα στην ψευδαίσθηση της μεγάλης ζωής.
 
Παναγιώτης Καμμένος
Δυστυχώς υπάρχουν έργα που γράφτηκαν 2000 χρόνια πριν και είναι ακόμη απόλυτα επίκαιρα. Πόσο μάλλον μόλις 90 χρόνια πριν. Και αυτό καταδεικνύει ότι η ανθρώπινη ψυχή παραμένει και θα παραμένει για πολύ ακόμη ανεξήγητη. Οι άνθρωποι δεν έχουμε σταματήσει να παράγουμε, να δημιουργούμε, να «προοδεύουμε». Παρόλα αυτά, μάλλον έχουμε ακόμη πολύ δρόμο. Ίσως τώρα με το “internet”…γίνουμε πιο άνθρωποι!
 
 
Παναγιώτης Γεωργούλας
Η κρίση δεν είναι μόνο οικονομική. Η κρίση είναι ολική και διαχρονική. Ολική με την έννοια  ότι είναι κρίση ηθικής, είναι κρίση αντιλήψεων και τρόπου σκέψης , είναι κρίση θεσμικών λειτουργιών αλλά το κυριότερο είναι κρίση ταυτότητας των κοινωνιών. Και διαχρονική γιατί στον κόσμο αυτό τίποτα δεν αλλάζει εν τέλει. Η αγορά διεκδικεί και εξασφαλίζει πλέον κυρίαρχο ρόλο παγκοσμίως όπως πάντα ,το κέρδος γίνεται ρυθμιστικός παράγοντας και μοχλός διαστρέβλωσης των πάντων ως συνήθως και έτσι γεννάται ο φόβος. Οι χαρακτήρες μέσα στο έργο του Χόρβατ ζούνε με  το φόβο. Το φόβο για το αύριο. Αγοράζονται και πουλιούνται σε κλάσματα δευτερολέπτου γιατί είναι συναισθηματικά χρεωκοπημένοι.
 
 
Σοφία Πριοβόλου
Όλα τα θέματα που θίγει το έργο είναι επίκαιρα, πόσο μάλλον η οικονομική κρίση. Πάντα η ιστορία επαναλαμβάνεται, αλλά το σημαντικό είναι να βρίσκουμε τρόπους να επιβιώσουμε.
 
 
Πέραν της οικονομικής κρίσης το έργο γράφτηκε την εποχή που ετοιμαζόταν ο Β’ παγκόσμιος με την έξαρση του φασισμού και ναζισμού. Δεν είναι τρομακτικό το οτι η ιστορία φαίνεται να επαναλαμβάνεται μέσα από το σύγχρονο πολιτικό σκηνικό;

 

Ιώβη Φραγκάτου

Δεν ήταν ανάλογη η περίπτωση. Τότε είχαμε μια χώρα με εθνικοσοσιαλισμό (Γερμανία) και μια χώρα με φασιστικό καθεστώς (Ιταλια). Οι άλλες δεν έδειχναν τέτοια σημάδια, το αντίθετο. Σήμερα σε ΟΛΕΣ τις χώρες υπάρχει άνοδος των κομμάτων που έχουν παρόμοιες θέσεις με αυτές του τότε εθνικοσοσιαλιστικού, ενώ τα προβλήματα του προσφυγικού και της φτώχειας είναι πολύ πιο έντονα από τότε. Ας μην ξεχνάμε ότι στην Αμερική εκλέχθηκε ο Τραμπ, στην  Ρωσία κυβερνά η Μαφία ενώ στην Κορέα το κουμπί το έχει ο Κιμ! Δυστυχώς ο φόβος και η απόγνωση είναι κακοί σύμβουλοι και ο φασισμός φαίνεται να έρχεται πιο δριμύτερος από ότι τότε. Εάν δεν σπεύσουμε να τον εμποδίσουμε τα πράγματα θα γίνουν πολύ πιο επικίνδυνα από ότι είναι!

 

Παναγιώτης Καμμένος

Το τρομακτικό είναι ότι για μια ακόμη φορά έχουμε ανάγκη και ως λαός, αλλά και ως «Ευρώπη» - «Δύση», κάποιο σκυλί που γαυγίζει δυνατά, για να υπερασπιστεί τα συμφέροντα μας. Γενικά όποιος τάζει και φωνάζει, πουλάει! Η Πολιτική δυστυχώς κάνει τη δουλειά της, αλλά κι οι Πολίτες δεν τα καταφέρνουμε καλύτερα. Το μόνο σίγουρο είναι ότι τα βιώματα των παππούδων και προ-παππούδων μας, μάλλον δεν μας δίδαξαν.

 

Παναγιώτης Γεωργούλας

Ο ψυχαναλυτής Werner Bohleber αναφέρει τα βασικά χαρακτηριστικά του κοινωνικού πλαισίου που πρωτοσυστάθηκε ο ναζισμός και έχουν να κάνουν με την κοινωνικοοικονομική κρίση, το μεταναστευτικό ζήτημα, τις υποχωρήσεις σε ξενοφοβικά αισθήματα και στην αδυναμία ορισμού σαφούς νομοθετικού πλαισίου. Παρόμοιες είναι και οι απόψεις του νομπελίστα οικονομολόγου Friedrich August Hayek  στο κεφάλαιο '' Ο Φασισμός και ο Εθνικοσοσιαλσμός '' στο βιβλίο του '' Ο δρόμος προς τη δουλεία ''. Η ιστορία δυστυχώς δεν επαναλαμβάνεται. Δεν μας δίδαξε τίποτα. Αν μας είχε διδάξει δεν θα επαναλαμβανόταν. Δίνει την εντύπωση πως επαναλαμβάνεται. Έτσι ήταν οι συνθήκες πάντα, είτε μιλάμε για την Ευρώπη του Μεσοπολέμου είτε για την Ευρώπη του σήμερα.

 

Σοφία Πριοβόλου

Αυτό που είναι εκπληκτικό από ιστορική άποψη είναι το πώς οι άνθρωποι φαίνεται να δρουν σε συγκεκριμένες καταστάσεις. Η απελπισία και η ανάγκη για ένα καλύτερο μέλλον οδηγούν τον άνθρωπο σε περίεργες συμπεριφορές και σε δράσεις παράλογες. 

 

 
 
 
O Χόρβατ έλεγε οτι το δραματικό θέμα των έργων του είναι κυρίως ο συνεχής πόλεμος ανάμεσα στο συνειδητό και το υποσυνείδητο. Πώς βιώνεται αυτό στη συγκεκριμένη παράσταση;

 

Ιώβη Φραγκάτου

Με τις σιωπές, τα βλέμματα και την αίσθηση του ρυθμού. Με τον τοίχο, τα χρώματα και την ένταση της επιθυμίας.

 

Παναγιώτης Καμμένος

Ως σιωπή. Αυτή η εκκωφαντική σιωπή που μες στο κεφάλι σου παίζουν επτά φιλαρμονικές μαζί το Radetzky κι εσύ το μόνο που λες είναι κάτι άναρθρα, ε…, τι…

 

Παναγιώτης Γεωργούλας

Κατά κάποιο τρόπο, τον πόλεμο ανάμεσα στο συνειδητό και το υποσυνείδητο τον βιώνουμε όλοι μας καθημερινά. Ο υποσυνείδητος νους χρησιμοποιεί κυρίως συνειρμούς, ενώνει μέσα του κάποια πράγματα που βιώνουμε με κάποια άλλα πράγματα πιθανά παρόμοια είτε του τώρα είτε του παρελθόντος. Κομμάτι αυτού του συνειρμικού σκεπτικού μπορεί να αναδυθεί στην επιφάνεια της συνειδητής σκέψης αλλά ως επί το πλείστον, το μεγαλύτερο κομμάτι συντελείται βαθιά μέσα στο υποσυνείδητο που δεν μπορούμε να το αντιληφθούμε και να μας οδηγήσει σε πράξεις που δεν θα έχουν καμία λογική για εμάς. Ακριβώς όπως και στην περίπτωση των δύο κεντρικών χαρακτήρων του έργου, του Κάζιμιρ και της Καρολίνας.

 

Σοφία Πριοβόλου

Οι χαρακτήρες του έργου δεν λένε ποτέ αυτό που θέλουν ή σκέφτονται . Ως ηθοποιοί καλούμαστε να φέρουμε στη σκηνή την αλήθεια που κρύβουν.

 

 
Στον πυρήνα του έργου βρίσκεται μια ιστορία αγάπης η οποία όμως δεν έχει ευτυχές τέλος. Πώς θα χαρακτηρίζατε με 3 λέξεις το χαρακτήρα του Καζιμίρ και αντίστοιχα της Καρολίνα;

 

Ιώβη Φραγκάτου

Καρολίνα : Ματαιόδοξη, επιπόλαιη, ευτελής

Κάζιμιρ : Ξεροκέφαλος, επίπεδος, συντηρητικός

 

Παναγιώτης Καμμένος

Κάζιμιρ: Ευαίσθητος, ανασφαλής, ξεροκέφαλος

 

Παναγιώτης Γεωργούλας

Κάζιμιρ: Ευαίσθητος, εγωιστής, αυτοκαταστροφικός

Καρολίνα: Φιλόδοξη, ανώριμη, ασταθής

 

Σοφία Πριοβόλου

Ονειροπόλα - Φιλόδοξη - Εγωίστρια 

 

 
Καθώς το έργο μιλάει για την κοινωνική αλλοτρίωση και τη δυσκολία στις ανθρώπινες σχέσεις θα το χαρακτηρίζατε περισσότερο πεσιμιστικό ή ρεαλιστικό;

 

Ιώβη Φραγκάτου

Θα χαρακτήριζα τον Χόρβατ έναν συγγραφέα περισσότερο πεσιμιστή  ο οποίος αναζητά διαρκώς την αλήθεια μέσα από την ψευτιά και προσπαθεί να δείξει την πάλη ανάμεσα στο άτομο και την κοινωνία. Σύμφωνα με τον Χορβατ, είναι φύσει αδύνατον να επικρατήσει ειρήνη στον κόσμο, παρά μόνο κάποιες στιγμές εκεχειρίας. Παρόλα αυτά όμως, στο έργο του υπάρχουν και στοιχεία συμπόνοιας και ανθρώπινης κατανόησης.

 

Παναγιώτης Καμμένος

Η αλήθεια είναι ότι κι εγώ, όπως και συνολικά σαν ομάδα, νομίζω δυσκολευτήκαμε στην αναμέτρηση με αυτή τη διάσταση του έργου μας. Και μάλιστα αυτό το:

ΚΑΖΙΜΙΡ Έρνα.-
ΕΡΝΑ
Τι;
ΚΑΖΙΜΙΡ
Τίποτα.

Αυτό το «τίποτα» στο φινάλε του έργου μας, μας δυσκόλεψε και νομίζω θα μας δυσκολεύει για καιρό να το δεχτούμε. Παρατηρώ ότι ως άνθρωποι, μάλλον έχουμε μια έμφυτη τάση προσαρμογής στα γεγονότα, ωραιοποίησης των καταστάσεων. Είναι σπουδαίος μηχανισμός. Μας κάνει και κρατιόμαστε κάθε φορά στη ζωή. Αυτήν την τάση έχουμε κι εμείς ως νέοι άνθρωποι. Ίσως την ελπίδα…Σε κάθε περίπτωση είναι ένα σπουδαίο κείμενο που κρύβει, φανερά & κρυφά, σπουδαίες αλήθειες μέσα του. Οι αλήθειες νομίζω δεν είναι ούτε πεσιμιστικές, ούτε ρεαλιστικές. Είναι απλώς, αλήθειες. Όπως ο θάνατος. Είναι πάντα εκεί.Αληθινό θα έλεγα ότι είναι…

 

Παναγιώτης Γεωργούλας

Θα το χαρακτήριζα καθαρά ρεαλιστικό. Πιστεύω πως αρκετοί θα δούνε πρόσωπα και καταστάσεις που μπορεί να μην τους αρέσουν. Να μην τους αρέσουν γιατί μπορεί να είναι και οι ίδιοι σαν αυτά τα πρόσωπα. 

 

Σοφία Πριοβόλου

Το έργο μιλάει για τις ανθρώπινες σχέσεις όπως είναι κι όχι όπως θα έπρεπε να είναι. Επομένως μάλλον ρεαλιστικό.

 
Διαβάζουμε οτι η παράσταση παίζεται σε όλους τους χώρους του Bios και οι θεατές θα παρακολουθούν σε απόσταση αναπνοής από τους ηθοποιούς καταναλώνοντας φαγητό και πίνοντας μπύρα. Πώς προέκυψε αυτή η σκέψη;

 

Ιώβη Φραγκάτου

Η σκέψη του να στηθεί η παράσταση με τρόπο ώστε ο θεατής να μεταφέρεται σχεδόν κυριολεκτικά στη γιορτή μπύρας του ΟKtoberfest ήταν καθαρά ιδέα του σκηνοθέτη. Να μπορεί δηλαδή το κοινό να συμμετέχει ,να μιλάει ή ακόμα και να παραγγέλνει φαγητό ή να πίνει τη μπύρα του καθ' όλη τη διάρκεια της παράστασης. Αυτό βοηθάει τον θεατή ουσιαστικά να ενσωματωθεί στην παράσταση και να έρθει συναισθηματικά πιο κοντά στους ήρωες του Χόρβατ.

 

Παναγιώτης Καμμένος

Η σκέψη υπήρχε πριν ακόμη ξεκινήσουμε, από την σύλληψη όλου αυτού του σύμπαντος από τον κ. Χουβαρδά. Σε κάθε περίπτωση, ο ίδιος ο Χόρβατ ως απόλυτος ενορχηστρωτής του έργου του, τοποθετεί όλους αυτούς τους ήρωες στο Oktoberfest, στη γιορτή της μπύρας, στο Μόναχο, υποδεικνύοντας διαφορετικές τοποθεσίες μέσα σε αυτή τη μεγάλη γιορτή, για κάθε κομμάτι του έργου. Εμείς σχεδιάσαμε ένα καμβά από διαφορετικά ερεθίσματα αξιοποιώντας όλους τους χώρους αυτού του πανέμορφου κτιρίου. Σαν σε ένα κινηματογραφικό γύρισμα. Στήσαμε ένα Bios – Oktoberfest. Οι θεατές μας να τρώνε, να πίνουν, να «αλλάζουν παραστάσεις» και να βλέπουν μπροστά τους την ιστορία να εκτυλίσσεται.

 

Παναγιώτης Γεωργούλας

Οι θεατές θέλουμε να αισθανθούν μέρος της παράστασης και να ακολουθήσουν την δραματική πορεία των χαρακτήρων από κοντά σε όλους τους χώρους του Bios - εσωτερικούς και εξωτερικούς μέχρι το τέλος. Επίσης μπορούν να πάρουν  και μια μικρή γεύση - κυριολεκτικά και μεταφορικά - από το Octoberfest, το διάσημο φεστιβάλ μπύρας του Μονάχου όπου και εξελίσσεται το έργο καταναλώνοντας κατά την διάρκεια της παράστασης ψητό κοτόπουλο, λουκάνικα, μπύρα και παγωτό μηχανής.

 

Σοφία Πριοβόλου

Η ιδέα προκύπτει από την κινηματογραφική δομή του έργου και την έμπνευση του Γιάννη Χουβαρδά. Το φαγητό και ποτό προσφέρουν στο θεατή μια ολοκληρωμένη εμπειρία θέασης καθώς συμμετέχουν όλες οι αισθήσεις.

 
 
Πώς ήταν η συνεργασία σας με τον Γιάννη Χουβαρδά;
 
Ιώβη Φραγκάτου

 Ο Γιάννης Χουβαρδάς είναι ένας διεθνώς καταξιωμένος καλλιτέχνης με τον οποίο είμαι πολύ τυχερή που συνεργάζομαι. Έχει μεγάλο μεράκι και όρεξη για δουλειά και είναι τελειομανής ,  αφού θέτει πάντοτε τον πήχη ΠΟΛΥ ψηλά και δεν είναι ποτέ απόλυτα ικανοποιημένος με το αποτέλεσμα! Έχει στήσει το έργο από πριν στο μυαλό του και αυτό βοηθά τους ηθοποιούς να βρουν τον εαυτό τους στους ρόλους πιο εύκολα .

 

Παναγιώτης Καμμένος

 Νομίζω πανέμορφη. Σχολείο. Είναι σπουδαίο, να βλέπεις έναν άνθρωπο με τόσο σημαντική πορεία, πόσο παιδί παραμένει. Είναι απελευθερωτικό. Ήταν εκεί να βάλει όρια, να εμπνεύσει, να στηρίξει, να ακούσει και να παίξει! Απίστευτος ενορχηστρωτής αλλά με βαθειά εκτίμηση και σεβασμό στο χάος μας. Αρκεί να είναι οργανωμένο! Είναι πολύτιμο, στα πρώτα σου βήματα, σε κάτι τόσο ευαίσθητο, να έχεις τόσο στέρεες βάσεις και τόση ελευθερία. Οριακά δύσκολο να το διαχειριστείς. Ευγνώμων για το ταξίδι!

 

Γεωργούλας Παναγιώτη 

Είναι μεγάλη τιμή και τύχη για μένα να συνεργάζομαι με έναν τόσο σπουδαίο σκηνοθέτη όπως είναι ο Γιάννης Χουβαρδάς. Θέλω να τον ευχαριστήσω και δημόσια για την ευκαιρία που μου έδωσε να αναμετρηθώ μόλις 1,5 χρόνο αφότου αποφοίτησα από την Δραματική Σχολή  με έναν τόσο δύσκολο κείμενο όπως και με έναν απαιτητικό ρόλο όπως του Κάζιμιρ.

 

Σοφία Πριόβολου

Ο Γιάννης Χουβαρδάς είναι από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες και σίγουρα είναι μεγάλη ευκαιρία να συνεργάζεσαι μαζί του.  Εμπνέει ασφάλεια γιατί ξερει τι θελει και πώς να το πετύχει οδηγώντας με μαεστρία τους ηθοποιούς στο επιθυμητό αποτέλεσμα.

 

*Το έργο Κάζιμιρ και Καρολίνα παίζεται στο Bios Τετάρτη - Κυριακή

Φωτογραφίες: Πάνος Κοκκινιάς