Συνέντευξη

Μαριάννα Κάλμπαρη: Πιστεύω ότι ο έρωτας -ή η απουσία του έρωτα- παίζει τον καθοριστικότερο ρόλο στη ζωή μας

15 Οκτωβρίου 2018  |  από Δέσποινα Κελεσίδου
Μαριάννα Κάλμπαρη: Πιστεύω ότι ο έρωτας -ή η απουσία του έρωτα- παίζει τον καθοριστικότερο ρόλο στη ζωή μας
Η σκηνοθέτης, ηθοποιός και καλλιτεχνική διευθύντρια του Θεάτρου Τέχνης μίλησε στο unstage για την επαναστατική πλευρά του έργου του Μολιέρου και για τις παγίδες που μπορεί να κρύβει ο έρωτας

Για ποιό λόγο επιλέξατε το συγκεκριμένο έργο του Μολιέρου;

Γιατί είναι κατά τη γνώμη μου το πιο ενδιαφέρον από τα λιγότερο γνωστά, πολυπαιγμένα και "μεγάλα" έργα του Μολιέρου. Στη Γαλλία παίζεται πολύ συχνά, εδώ όμως έχει παιχτεί ελάχιστες φορές, γεγονός που με ενδιαφέρει ακόμη περισσότερο. 

 

Το έργο χαρακτηρίζεται ως μία από τις πιο μαύρες και βίαιες κωμωδίες του Γάλλου συγγραφέα, μερικοί τη χαρακτηρίζουν ακόμη και τραγωδία. Ποιά είναι η δική σας προσέγγιση;
 

Σωστοί είναι όλοι αυτοί οι χαρακτηρισμοί. Το έργο είναι είναι όντως μια κωμωδία σκοτεινή και σκληρή όπου το γέλιο συχνά γίνεται πικρό. Και ναι, ειδικά στο τέλος, μπορεί να πει κανείς ότι το παιχνίδι αγριεύει ακόμη περισσότερο. Αυτό είναι άλλωστε και το ενδιαφέρον. Η προσέγγισή μας έχει κατά βάση δύο άξονες: τη σχέση και τη σύνδεση με το σήμερα- που είναι κάτι που με ενδιαφέρει σε όλες τις παραστάσεις που κάνω- και το "χτίσιμο" ενός εφιάλτη όπου τα πάντα που μπορούν να συμβούν.

 

Ακολουθείτε μια ξεκάθαρη σκηνοθετική γραμμή ή μέσα από τις πρόβες προκύπτουν αλλαγές και νέα δεδομένα; Οι ηθοποιοί ποιό ρόλο έχουν σε αυτή τη διαδικασία;
 
Κάθε έργο, κάθε θίασος, κάθε πρόβα είναι μια άλλη συνθήκη, ένας άλλος κόσμος. Κάθε φορά βέβαια ξεκινώ με μια συγκεκριμένη ιδέα, μια άποψη για το πού θέλω να πάει παράσταση. Τι θέλει να πει. Η ιδέα αυτή μπορεί να είναι πολύ συγκεκριμένη, μπορεί να είναι και πιό γενική. Με βάση πάντως αυτη την ιδέα καλώ όλους τους συνεργάτες να αναζητήσουμε από κοινού τον τρόπο με τον οποίο θα πούμε την ιστορία. Μου αρέσει η πρόβα να είναι μια διαδικασία ανοιχτή και δημιουργική για όλους. Ακόμα και σε περιπτώσεις που είμαι πολύ σίγουρη γι αυτό που θέλω να κάνουμε, προτιμώ να μην το αποκαλύπτω νωρίς καθώς η πρόβα μπορεί να γεννήσει προτάσεις πιο ενδιαφέρουσες από τις δικές μου. Για μένα έτσι κι αλλιώς όλο το ενδιαφέρον στο θέατρο είναι οι άνθρωποι. Και η μεταξύ τους συνάντηση. 

 

Πιστεύετε οτι ο Ζωρζ Νταντέν είναι ένας ήρωας γελοίος ή το λυπηρό αποτέλεσμα των κοινωνικών διαφορών;

Ο Ζωρζ Νταντέν στη δική μας παράσταση είναι ίσως ο λιγότερο γελοίος ήρωας. Γελάμε με τα παθήματά του, αλλά όχι μαζί του. Είναι ο πιο αθώος, ο πιο ρομαντικός από όλους τους ήρωες. 

 

Ποια τα συναισθήματά σας για τον Ζωρζ Νταντεν και ποιά για τη σύζυγό του; 

Το έργο περιλαμβάνει ένα εξαιρετικά τολμηρό για την εποχή του "φεμινιστικό μανιφέστο". Σε μια εποχή όπου οι γυναίκες ήταν αντικείμενα συναλλαγής, η Ανζελίκ, η σύζυγος του Νταντέν μιλά για το δικαίωμα της γυναίκας στον έρωτα, την ερωτική επιλογή κτλ. Πράγματα ανήκουστα για το 1600...Αυτή της, η "επαναστατική"πλευρά με συγκινεί. Παρ΄όλα αυτά δεν είναι μια "συμπαθητική" ηρωϊδα. Όπως ούτε ο Νταντέν είναι ακριβώς "συμπαθητικός" ήρωας. Όλοι κάτι κάνουν λάθος. Όλοι πέφτουν σε παγίδες. Όλοι διαβρώνονται. Όλοι είναι ευάλωτοι. Όλοι είναι αδύναμοι. Αυτό είναι ίσως που μου αρέσει περισσότερο σε αυτό το έργο.

 

Θεωρείτε πως κάθε "λάθος" γάμος είναι η μεγαλύτερη πηγή δυστυχίας;

Ω ναι.Πιστεύω ότι ο έρωτας -ή η απουσία του έρωτα- παίζει τον καθοριστικότερο ρόλο στη ζωή μας . Κι όταν μιλάω για έρωτα τα βάζω όλα μέσα. Αγάπη, συντροφικότητα, γάμο, παιδιά, όλα όσα μπορεί να νιώσουμε και να κάνουμε όταν ερωτευτούμε ένα πρόσωπο και αποφασίσουμε να μοιραστούμε τη ζωή μας μαζί του. Όμως το "όνειρο" μπορεί πολύ εύκολα να μετατραπεί σε εφιάλτη. Γιατί κάνουμε λάθη. Στις επιλογές μας. Στη συμπεριφορά μας. Στις επιθυμίες μας. Και τα λάθη είναι ανθρώπινα, ενίοτε όμως πληρώνονται ακριβά. Όση ικανοποίηση πάντως κι αν αντλούμε από τη δουλειά μας, τους φίλους, τα ενδιαφέροντα κτλ, πιστεύω ότι πάνω απ΄όλα μετράει ποιος και τι ακριβώς μας περιμένει -ή δε μας περιμένει- στο σπίτι. Εκεί τελικά παίζεται η ευτυχία. Ή η δυστυχία μας.

 

Για ποιό λόγο κατά τη γνώμη σας πολλοί άνθρωποι μένουν εγκλωβισμένοι σε ένα "λάθος" γάμο; Δεν είναι μεγαλύτερο το κόστος που πληρώνουν από το να λύσουν τα "δεσμά" τους;

Ο φόβος μας κρατάει δέσμιους σε καταστάσεις που μας κάνουν να υποφέρουμε. Ο φόβος για το άγνωστο. Ο φόβος για το χειρότερο. Ο φόβος για τη μοναξιά. Ο φόβος είναι πάντα μεγαλύτερος ακόμα και από μια εξαιρετικά επώδυνη κατάσταση. Γιατί ακόμα και ο πόνος συνηθίζεται. Και η τάση του ανθρώπου είναι πάντα να προτιμά αυτό που έχει συνηθίσει.

 

Να αγαπάς σημαίνει να αποδέχεσαι τον άλλον όπως είναι;

Ε, ναι. Μόνο που αργούμε να καταλάβουμε πως είναι στ΄αλήθεια ο άλλος. Οπως αργούμε κι εμείς να δείξουμε τον πραγματικό μας εαυτό. Η πλάνη είναι αναπόσταστο κομμάτι του έρωτα. Όσο κρατάει ο έρωτας βλέπουμε αυτό που θέλουμε κι αυτό που θέλει ο άλλος να δούμε. Αν όμως- ΑΝ- ο έρωτας καταφέρει να μετατραπεί σε αγάπη και θα δούμε και θα δέιξουμε και θα αποδεχτούμε την πραγματικότητα. 

 

Ως καλλιτεχνική διευθύντρια του Θεάτρου Τέχνης τα τελευταία 4 χρόνια είστε ικανοποιημένη από την πορεία του θεάτρου και του έργου σας και ποιο το όραμά σας για τα επόμενα χρόνια;

Ικανοποιημένη δεν είμαι ποτέ. Ευγνώμων είμαι απέναντι στους ανθρώπους:τους συνεργάτες, τους εργαζόμενους του Θεάτρου, τους καλλιτέχνες, του θεατές, όλους όσοι τελοσπάντων αποτελούν τη μεγάλη οικογένεια του Θεάτρου Τέχνης. Όσοι αγαπούν την οικογένεια αυτή και την στηρίζουν με κάθε τρόπο. Έχουμε πολλά ακόμα να κάνουμε. Ο χρόνος δεν είναι ποτέ αρκετός,  οι συνθήκες δεν είναι ποτέ εύκολες, τα πάντα σε εμάς απαιτούν δεκαπλάσια προσπάθεια και θυσίες ακριβώς επειδή είμαστε ένα φτωχό θεάτρο. Πλην τίμιο. Και με πάθος. Και πολλά όνειρα. Αν έπρεπε να συνοψίσω το όραμά μου για το μέλλον θα έλεγα:  Να μεγαλώσει και να δυναμώσει η ευρύτερη οικογένεια του Θεάτρου Τέχνης: καλλιτέχνες, άνθρωποι του θεάτρου και θεατές. Να μη σταματήσουμε να ονειρευόμαστε. Όλοι μαζί. Να παράγουμε ουσιαστικό καλλιτεχνικό αλλά και κοινωνικό έργο.