Συνέντευξη

Ιωάννα Δεμερτζίδου: Ο κόσμος δεν είναι κατοικήσιμος, πρέπει να το παραδεχτείτε.

12 Απριλίου 2024  |  από Γιάννης Βανταράκης
Ιωάννα Δεμερτζίδου: Ο κόσμος δεν είναι κατοικήσιμος, πρέπει να το παραδεχτείτε.

Η φράση που μπήκε στον τίτλο είναι η φράση που χαρακτηρίζει την Ιωάννα Δεμερτζίδου η οποία αυτό το διάστημα υποδύεται την ηρωίδα του Μπρεχτ Σεν Τε στο πάντα επίκαιρο έργο του "Ο καλός άνθρωπος του Σετσουαν". Συζήτησα μαζί της για την προσέγγιση στο έργο, την συνεργασία με τον Δημήτρη Καραντζά, τις ομοιότητες που συναντάμε σε σχέση με την πραγματικότητα που ζούμε, ενώ δεν παρέλειψε να μου τονίσει ότι δεν τρέφει αυταπάτες ελπίδας στην κοινωνία μας..

 
 
Θα ήθελες να μου μιλήσεις λίγο για την περίοδο των προβών;
 
Ήταν δυόμιση μήνες μεγάλης αφοσίωσης. Είχα σχεδόν ξεχάσει που βρίσκομαι! Διάβασμα, αγωνία, φόβος, χαρά, εμπιστοσύνη, μοίρασμα, ειλικρίνεια, ματαιώσεις, ανακαλύψεις. Προσπαθούσα να μη μου ξεφύγει τίποτα. Απαιτητική, δύσκολη, αλλά και τόσο γεμάτη διαδρομή, τα αποτυπώματα της οποίας με συντροφεύουν στη σκηνή και θα με συντροφεύουν για καιρό!
 
 
Τι ήταν αυτό που σε γοήτευσε στην ηρωίδα σου Σεν Τε;

Η διαδρομή της είναι μια απόδειξη ότι οι άνθρωποι δεν είμαστε μονοδιάστατα όντα. Συνυπάρχουν μέσα στον χαρακτήρα μας τόσες πολλες αντιθέσεις. Είμαστε πολύπλευροι και πολύπλοκοι. Ικανοί για όλα. Οι συνθήκες, είτε εξωτερικές, είτε εσωτερικές, ενεργοποιούν και φωτίζουν διαφορετικές ποιότητες μας. Η Σεν Τε αντιπροσωπεύει για μένα το μέγα ένστικτο της επιβίωσης. Ποια είναι τα έσχατα όρια που μπορεί να φτάσει ένας άνθρωπος για να επιβιωσει; Πόσο θα αλλοιωθεί, και στην τελικη θα επιβιώσει όντως;
 
 
Πώς είναι η συνεργασία-γνωριμία με τον Δημήτρη Καραντζά;

Ο Δημήτρης Καραντζάς είναι σπάνιος καλλιτέχνης! Η αφοσίωση του, η αγάπη του για το θέατρο, το πείσμα του, οι στόχοι του είναι συγκινητικά και πηγή έμπνευσης πραγματικά. Τον εμπιστεύτηκα και με εμπιστεύτηκε σε όλη τη δύσκολη και δημιουργική διαδικασία των προβών. Είμαι βαθιά ευγνώμων, που η ζωή μου έφερε αυτή τη συνάντηση-δώρο όχι μόνο σε επαγγελματικό αλλά και σε προσωπικό επίπεδο.
 
 
Πόσο δύσκολο πιστεύεις είναι να παραμείνουμε ηθικοί στους καιρούς που ζούμε;

"Υπάρχουν ακόμα άνθρωποι καλοί, παρά την τόση εξαθλίωση. Κακία δεν είναι παρά ένα είδος αδεξιοτητας", λέει η Σεν Τε στον Σουν. Αν γνωρίζουμε τον εαυτό μας και έχουμε γερές βάσεις, θεωρώ ότι μπορούμε να κρατήσουμε την ηθική και τις αξίες μας. Θέλει συνεχή κόπο και δουλειά. Συνείδηση, δύναμη και αποφασιστικότητα για να αναγνωρίζουμε και να κρατάμε ψηλά την αίσθηση της δικαίου.
 
 
Θα το χαρακτήριζες ένα ελπιδοφόρο έργο προς την απελευθέρωση του ανθρώπου;

Ελπιδοφόρο θα ήταν αν πραγματικά όλοι αναρωτιώμασταν με ποιον τρόπο θα μπορούσε να αλλάξει αυτός ο κόσμος και αν συνειδητοποιούσαμε πως η αφετηρία είμαστε εμείς οι ίδιοι. Αν δεν μεταθέταμε συνεχώς την ευθύνη σε κάποιον άλλον, αν ήμασταν έτοιμοι να ξεβολευτούμε, να ακούσουμε και να ακουστούμε.
 

Ο Μπρεχτ αφήνει στον θεατή να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα στο κατά πόσο η ηρωίδα μπορεί να ζήσει διαφορετικά;

Σίγουρα θέλει να ξυπνήσει την κρίση του. Η ερώτηση πολλές φορές είναι πιο σημαντική από την απαντηση.
 
 
Πιστεύεις ο καπιταλισμός έχει σκεπάσει όλα τα ιδεολογικά πιστεύω του ανθρώπου;

Νομίζω πως, όπως προκύπτει και από τις λέξεις, ή θα έχεις κέντρο σου το "κεφάλαιο", ή την ιδεολογία σου και την ηθική σου! Ο καπιταλισμός εκεί που θα μπορούσε να ήταν ένα παρακλάδι της οικονομικής και πολιτικής δομής της ανθρωπότητας, έχει γίνει ξαφνικά ολόκληρο το δάσος. "Η τέχνη έγινε χρήμα και το χρήμα έγινε τέχνη", έγραψε ένα αγαπημένο μου συγκρότημα πριν 20 χρόνια. Και δυστυχώς "η τέχνη του χρήματος" στην Ελλάδα καταπίνει οποιαδήποτε άλλη μορφή τέχνης. Όταν δεν έχεις να φας, όταν σου παίρνουν το σπίτι, την αξιοπρέπεια σου, και παλεύεις για την επιβίωση σου, δεν έχεις χρόνο να παλέψεις και για τα ιδανικά σου.
 
 
Βλέπεις στο έργο συμβάντα που έχουν συμβεί πρόσφατα στην χώρα μας;

Ας μην πάμε μακριά..και στην πόλη μας! Έχει μόνο λίγες εβδομάδες από την ομοφοβική επίθεση καταμεσής της πλατείας Αριστοτέλους. Έχει λίγες μέρες που ένα νεαρό κορίτσι δολοφονήθηκε εν ψυχρώ, μπροστά σε ένα αστυνομικό τμήμα τη στιγμή που παρακαλούσε για βοήθεια. Ο Μπρεχτ το αρθρώνει καλύτερα από μένα: " Ασκούν στον αδερφό σας βία κι εσείς τα μάτια κλείνετε; Αυτός ουρλιάζει δυνατά κι εσείς σωπαινετε; Τι σόι πόλη είναι αυτή; Κι εσεις τι ανθρωποι είστε; Όταν σε κάποια πόλη κάτι άδικο συμβει, πρέπει να γίνει σηκωμος! Κι όπου αυτό δεν γίνεται, τότε είναι καλύτερα η πόλη να βουλιάξει, να καεί πριν γίνει νύχτα σκοτεινή" .
 
 
Νιώθεις αισιοδοξία για το μέλλον;

Διατηρώ ακόμα πίστη και ελπίδα, όσο μου το επιτρέπει ο ρομαντισμός μου, άλλοτε ευκολότερα και άλλοτε δυσκολότερα. Πιστεύω ακόμα στους ανθρώπους. Παρ' όλα αυτά δεν τρέφω αυταπάτες για την κοινωνία που ζούμε. Και εδώ ακριβώς συνδέεται και η επόμενη ερώτηση.
 

Ποια φράση σε χαρακτηρίζει απ'το έργο και αν βρίσκεις κοινά χαρακτηριστικά με την Σεν Τε;

"Ο κόσμος δεν είναι κατοικήσιμος, πρέπει να το παραδεχτείτε" ...