Συνέντευξη
Ο Σύλλας Τζουμέρκας μιλάει για τη συνεργασία του με το ΚΘΒΕ
Ο Σύλλας Τζουμέρκας μου μιλάει για την πρώτη του συνεργασία με το ΚΘΒΕ και την σκηνοθεσία που ανέλαβε για το ανέβασμα της παράστασης "Λυσσασμένη Γάτα" του Τενεσί Ουίλιαμς. Την αγάπη που τρέφει για το συγκεκριμένο έργο, τα πολύπλοκα στοιχεία που το χαρακτηρίζουν αλλά και την δυσκολία της αλήθειας να εκφραστεί.
Θα ήθελες να μου πεις λίγα λόγια για την πρώτη σου συνεργασία με το ΚΘΒΕ;
Tο σημαντικότερο για μένα στη συνεργασία αυτή είναι η συνάντησή μου με μια ομάδα 12 υπέροχων ηθοποιών από το δυναμικό του θεάτρου, διαφορετικών γενιών, με τους οποίους μπήκαμε σε αυτή την περιπέτεια με όλη μας την καρδιά και ζήσαμε αληθινά συναρπαστικές και, ενίοτε - για μένα τουλάχιστον - συνταρακτικές στιγμές στην κατασκευή τής παράστασης. Τη Μελίνα Αποστολίδου, τη Λουκία Βασιλείου, τη Λίλα Βλαχοπούλου, τον Γιάννη Καραμφίλη, τον Δημήτρη Κολοβό, την Άννα Κόπακα, τη Βάσια Μπακάκου, τον Βασίλη Μπεσίρη, τη Λίλιαν Παλάντζα, τον Ορέστη Παλιαδέλη, τον Γιώργο Παπαδάκο, τον Βασίλη Σπυρόπουλο.
Γιατί επέλεξες να ασχοληθείς με το συγκεκριμένο έργο του Τ.Ουίλιαμς;
Γιατί το αγαπώ όσο λίγα. Γιατί πέρα από τα θέματα του που με συγκινούν πολύ, η Λυσσασμένη Γάτα, είναι ένα έργο που σφύζει από ρώμη, από χιούμορ, από απόγνωση, από έρωτα από ασυγκράτητο ανθρώπινο πάθος. "Δεν είναι απλά ένα έργο" , όπως λέει ο ίδιος ο Ουίλιαμς, " αλλά αυτό που οφείλει να είναι: μία παγίδα για τη σύλληψη της ανθρώπινηςεμπειρίας". Επίσης, δευτερεύοντως, αλλά με κάποια ιδιαίτερη σημασία για μένα, για την σχέση που έχει με συγκεκριμένα κινηματογραφικά είδη όπως το αμερικανικό μελόδραμα του '50 και του '60, και την ειδική θέση που έχει η ομώνυμη ταινία στο συλλογικό μας ασυνείδητο.
Σκιαγράφησε μου τους χαρακτήρες του έργου.
Σκιαγραφώ και σκιαγραφούμε τους χαρακτήρες στην παράσταση με πολύ πιο περίπλοκους τρόπους απ' ότι θα μπορούσα και θα είχε νόημα σε μία συνέντευξη, αλλά επιγραμματικά ας πούμε ότι για μένα στον Μπρικ ο Ουίλιαμς γράφει μια από τις πιο συνταρακτικές καθόδους στην άβυσσο της απόγνωσης, του πένθους, της προδοσίας, και της αυτοκαταστροφής, που έχουν γραφτεί ποτέ. Αντίστροφα στην Μάγκι φτιάχνει ένα ανεπανάληπτο, απίστευτα ανθεκτικό πρόσωπο που σφύζει από ζωή, από πείσμα, από έρωτα, από συνείδηση, από γνώση για τη ζωή και τους ανθρώπους σε όλο τους το εύρος. Ο Πατέρας, το τρίτο μεγάλο πρόσωπο του δράματος, σαρώνει την δεύτερη πράξη μ' ένα πορτρέτο Πατριάρχη γεμάτο αντιφάσεις και σκιές, ένα πρόσωπο στο οποίο η βία, η οργή και η απογοήτευση εναλλάσονται ακαριαία (και ακραία) με αληθινή, άδολη, άγρια αγάπη και σπάνια παρρησία. Μοιράζεται με τη Μάγκι πολλά χαρακτηριστικά. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι, όπως λένε αμφότεροι, πραγματικά συμπαθιούνται. Μετά η Μητέρα είναι πολύ ζωώδης στην αγάπη, πολύ ενστικτωδώς, κωμικοτραγική και πληγωμένη, παλεύει με δυνάμεις που την υπερβαίνουν σε όλο το έργο, ωστόσο σχεδόν ερήμην συχνά ρίχνει και κάποια από τα πλέον μοιραία χτυπήματα. Στη Μέι και τον Γκούπερ ο Ουίλιαμς παίζει και με αυτό που λέμε "τύπους" για να ακουμπήσει σπαρακτικά γνώριμους μπουφονισμούς της καθημερινότητας, πριν τους δώσει και αυτών όλα τους τα όπλα στην τρίτη πράξη. Στην Μέι ειδικά με την σύμπραξη των ηθοποιών, επιχειρούμε κάτι που και ενσωματώνει και αντιστρέφει την τυπική πρόσληψη του ρόλου.
Ποια είναι τα στοιχεία που διέπουν το έργο;
Το πιο εντυπωσιακό για μένα απ’ όλα, είναι πώς ένα έργο τόσο ρεαλιστικής υφής όσο αυτό, καταφέρνει να είναι τόσο βαθιά ονειρικό, πώς καταφέρνει δηλαδή να κάνει πράξη στη σκηνή τόσο μεγάλες εντάσεις του υποσυνειδήτου. Για μένα, αυτός ήταν και ο πυρήνας της σκηνοθεσίας.
Είναι ένα έργο που στον πυρήνα του εναλλάσονται η σκληρότητα με την τρυφερότητα;
Σαφώς. Με τρόπο που συνταράσσει κειμενικά πολύ βαθιά, ελπίζω το ίδιο και σκηνικά. Η ενσάρκωση αυτής της εναλλαγής χωρίς σκόντο, είναι ο μεγάλος μας αγώνας.
Μίλησέ μου για τα οικογενειακά ζητήματα που υπάρχουν στο έργο και πόσο επίκαιρα μοιάζουν;
Τα θέματα του έργου είναι αιώνια του ανθρώπου, σε κάθε εποχή, γι αυτό είναι μεγάλο έργο. Φεύγεις πλουσιότερος από τη Λυσσασμένη Γάτα. Και σε μια εποχή σαν τη σημερινή, σ’ έναν κόσμο που αλλάζει, και που η δημόσια συζήτηση έχει τα χαρακτηριστικά και τις αντιφάσεις που έχει. Και ως προς τα οικογενειακά, σε διδάσκει νομίζω να βλέπεις, να κοιτάς στον καθρέφτη. Να προτιμάς όσο μπορείς την αλήθεια, και να αποφεύγεις όσο μπορείς το κακό.
Ποια είναι τα αυτοβιογραφικά στοιχεία του Τ. Ουίλιαμς που βλέπουμε εδώ;
Όπως λέει πολύ ωραία η Στέλλα Άντλερ: "Ο Τενεσί Ουίλιαμς είναι ο Ποιητής της Αποτυχίας. Γράφει για ανθρώπους που αποτυγχάνουν. Έχει αγάπη και κατανόηση για την αποτυχία, ακόμη και για την δική του. Είναι ποιητής και ξέρει την αλήθεια. Δεν μπορεί να βρει την αλήθεια στην Αμερική του '45 στην οποία ζει. Αλλά ξέρει ότι υπάρχει μία αλήθεια.
Σχολίασε μου την δυσκολία των ηρώων που βλέπουμε ώστε να εκφράσουν τα αληθινά τους συναισθήματα απέναντι στον άλλο.
Μπορώ να απαντήσω για τους ήρωες της Λυσσασμένης Γάτας: δύο από αυτούς, η Μάγκι και ο Πατέρας, διακατέχονται στο σημείο της ζωής τους που τους συναντάμε, από πραγματική λύσσα έκφρασης των ασιθημάτων και της σκέψης τους. Και αυτό τους κάνει μ’ έναν τρόπο και σκληρούς, αλλά και βαθιά παρηγορητικούς, αναζωογονητικούς, φωτεινούς. Στον Μπρικ συμβαίνει το ανάποδο, όλη η μάχη είναι να μιλήσει. Όταν μιλά, βέβαια, ξέρει να γκρεμίζει καλά, και μέσα του, αλλά και έξω.