Αρχικά άλλαξε η σύσταση της ομάδας (τους ρόλους του Αλέκου και του Αντώνη ερμηνεύει πια ο Γιάννης Παπαδόπουλος).  Τα τραγούδια επίσης, που παίζονται ζωντανά στην παράσταση, είναι λιγότερα και πιο δραματουργικά ενταγμένα.  Έχει προστεθεί και ηλεκτρική κιθάρα. Ο Γιάννος (Περλέγκας) και ο Στράτος (Γκρίτζαλης) ερμηνεύουν τα ρεμπέτικα με το δικό τους, ξεχωριστό τρόπο κι έτσι η μουσική γίνεται ένας άλλος συνομιλητής επί σκηνής. Έχει αλλάξει και η σκηνογραφία της παράστασης, έχουν ενταχθεί video και γενικά υπήρχε μία μέριμνα στις πρόβες να ξεφύγουμε από μία ρεαλιστική απεικόνιση της ιστορίας.  Έχω την αίσθηση ότι το σύμπαν που δημιουργείται είναι πιο πλούσιο, πιο ζωντανό: περνά από κάτι ανάλαφρο και κωμικό σε κάτι σκοτεινό και βαθύ με πιο απρόσμενο τρόπο.  

 

 

 

Στην πραγματικότητα είναι ένας: μία αφηγήτρια, αλλά όχι με την κλασική έννοια.Δεν μας περιγράφει την ιστορία, δεν μας δίνει λεπτομέρειες για τους χαρακτήρες, δεν σχολιάζει την πλοκή, δεν την ενδιαφέρει η εξωτερική δράση, αλλά η εσωτερική.Φέρει - είτε μέσω video, είτε ζωντανά - κείμενα της Μαργκερίτ Ντυράς και του Μάριου Χάκκα, τα οποία και συνομιλούν με το θεατρικό κείμενο του Καμπανέλλη. Είναι κείμενα ποιητικά που μας βοήθησαν να εμβαθύνουμε στο έργο,να μιλήσουμε για την πολυκύμαντη σχέση του Άντρα με τη Γυναίκα,να συμπεριλάβουμε κι έναν άλλο ήρωα στην παράσταση: την ίδια την Αθήνα και την ιστορία της-μας. Κάποια στιγμή η αφηγήτρια μπαίνει και αυτή στη δράση - ενσαρκώνει τη μητέρα του Μίλτου - παίζοντας καταλυτικό ρόλο στην απόφαση της Στέλλας να μην παντρευτεί.

 

 

 

Η μητέρα αντιπροσωπεύει τη Θυσία που αναγκάζεται μία Γυναίκα να κάνει,για να ενταχθεί ομαλά στην κοινωνία, για να επιβιώσει. Να ξεχάσει δηλαδή τον εαυτό της, τις επιθυμίες της και να αφομοιωθεί από τον Άντρα και την Οικογένεια. Στις μέρες μας - και πάντα στο δυτικό κόσμο -  μία γυναίκα δεν είναι πια αναγκασμένη να παντρευτεί για να ζήσει και να υπάρξει. Ωστόσο σε κάθε εποχή και τόπο ό,τι παρεκκλίνει από αυτό που η πλειοψηφία ονομάζει φυσιολογικό ή καταπνίγεται σε πολύ μικρή ηλικία ή απομονώνεται και περιθωριοποιείται. Έχουμε ακόμα δρόμο, χιλιόμετρα να διανύσουμε για μια κοινωνία που θα συμπεριλαμβάνει το Άλλο, το Ξένο, το Διαφορετικό, το Παράξενο..

 

 

 

Ναι, το βιοτικό μας επίπεδο έχει αλλάξει δραματικά. Ναι, η καθημερινότητα και άρα η σχέση μας με το Χρόνο μεταμορφώθηκε με την επέλαση της τεχνολογίας στη ζωή μας. Δεν αισθανόμαστε πια τόσο δεμένοι με την ίδια την Ιστορία και πόσο σαρωτικά μπορεί να πέσει πάνω στα κεφάλια μας, όσο οι άνθρωποι που βίωσαν τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Εμφύλιο.Αλλά τα γκέτο υπάρχουν ακόμα, η μορφή τους αλλάζει μόνο. Σ' ένα γκέτο ζούσαν και τα πρόσωπα του έργου - τότε που τα μέρη εκείνα,όπου μία γυναίκα τραγουδούσε και την καλούσαν οι πελάτες στο τραπέζι τους,θεωρούνταν κακόφημα και απορριπτέα από τους πολλούς. Και τώρα υπάρχουν τα μέρη αυτά. Και τώρα, αν μία γυναίκα ακολουθεί ελεύθερα τις σεξουαλικες της ορέξεις, θα κριθεί .Και τώρα αναρωτιόμαστε πού βρέθηκαν χρήματα για αναπτυξιακά έργα,ενώ οι πολίτες δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν  στα όλο και αυξανόμενα ενοίκια, στους υπέρογκους λογαριασμούς ρεύματος και θέρμανσης. 

 

 

 

Από τη στιγμή που δολοφονείται μία γυναίκα, μιλάμε για γυναικοκτονία. Ο ίδιος ο όρος αυτός υπάρχει - αντί της ανθρωποκτονίας - για να φέρει στο φως την πληθώρα περιστατικών έμφυλης βίας και να ανατρέψει τον συνήθη από τα Μ.Μ.Ε χαρακτηρισμό "έγκλημα πάθους". Το ότι η Στέλλα, με την τόσο ισχυρή επιθυμία να παραμείνει ο εαυτός της, να τραγουδά, να χορεύει και να φλερτάρει κόντρα στις κοινωνικές επιταγές, είναι εγκλωβισμένη και φοβάται πως το μέλλον θα την φέρει αντιμέτωπη με την απομόνωση και τη βία είναι πιθανό.Το ότι ο Μίλτος διαμορφώθηκε μέσα σε συνθήκες πολέμου, κατάφερε να επιβιώσει σε στρατόπεδο συγκέντρωσης, είναι σίγουρο. Έκανε όμως και αυτός με τη σειρά του την ύψιστη πράξη βίας. 

 

 

 

Δεν φοβηθήκαμε. Γνωρίζαμε ότι είναι ένα δύσκολο εγχείρημα να απεγκλωβιστούμε από το βλέμμα του Κακογιάννη, από τη μουσική του Χατζιδάκι,από τις ισχυρές παρουσίες των Μερκούρη, Φούντα, Αλεξανδράκη, Παπαγιανόπουλου, Βέμπο, Ζουμπουλάκη και Καλογερίκου και από το πώς αυτές είναι χαραγμένες στη συλλογική μας μνήμη. Νομίζω ότι το στοίχημα αυτό έχει κερδηθεί,γιατί προσπαθήσαμε - και πρώτα από όλους ο Γιάννος - να το κάνουμε με τον δικό μας τρόπο, να βάλουμε τους εαυτούς μας μέσα σε αυτό. Άλλωστε το κείμενο της  παράστασης δεν ειναι το σενάριο της ταινίας, αλλά το θεατρικό έργο του Καμπανέλλη - διαφέρουν σε πολλά αυτά τα δύο. Πιστεύω ότι για εμάς τελικά ήταν πιο εύκολο από ότι θα είναι για έναν θεατή που του αρέσει η ταινία και θα έρθει με αυτοσκοπό να δει την "Στέλλα" του Κακογιάννη.

 

     

 

Στο μυαλό μου τα πρόσωπα αυτά, δραματικά και κωμικά μαζί, απελπισμένα και γεμάτα όνειρα - μοναχικές, ρημαγμένες υπάρξεις - συνιστούν μία ιδιότυπη οικογένεια. Τι πιο συγκινητικό. Να ζήσουν και να αγαπηθούν ζητάνε. Όπως όλοι μας. 

 

 

 

Ναι, φυσικά και το διατρέχουν. Η Στέλλα είναι ταυτισμένη με την ελευθερία και τον έρωτα. Η έννοια της τιμής είναι περισσότερο ταυτισμένη με τον Μίλτο και την μητέρα του. Όλες όμως οι λέξεις που προανέφερες, είναι το έργο στην πραγματικότητα, είναι συστατικά του έργου. Κι εμείς καλούμαστε να δώσουμε σώμα, πνοή στις λέξεις αυτές.          

 

 

photo credit: Κarol Jarek