Συνάντηση με την Γρηγορία Μεθενίτη στην Κυψέλη για να μιλήσουμε για την παράσταση "Θάνατος στην Βενετία"του Τόμας Μαν σε σκηνοθεσία Γιώργου Παπαγεωργίου και διασκευή του Στρατή Πασχάλη. Αφού καθίσαμε σ'ένα συνοικιακό καφέ ξεκίνησε να μου μιλάει για την παράσταση, τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν ως προς το πώς αυτή η ιστορία θα γίνει παράσταση, τον έρωτα που κυριαρχεί στο έργο και παίζει τα δικά του παιχνίδια στον καθηγητή Γκούσταφ Άσενμπαχ, αλλά και τις διαφοροποιήσεις που υπάρχουν ανάμεσα στην παράσταση και την ταινία του Βισκόντι.

 

Διαβάζοντας την νουβέλα και βλέποντας την ταινία είχα την απορία στην πρώτη μας συνάντηση, πώς αυτή η ιστορία μπορεί να μεταφερθεί στη σκηνή ενός θεάτρου. Ο Στρατής Πασχάλης έκανε τη διασκευή που μένει πιστή στο σύμπαν του Τόμας Μαν, έχοντας προσθέσει και κάποια εμβόλιμα ποιήματα που συμπληρώνουν στην ατμόσφαιρα της παράστασης. Το γεγονός ότι υπάρχει η λειτουργία των αφηγητών, ακόμα και από τον κεντρικό ήρωα όπου αφηγείται για τον εαυτό του σε τρίτο πρόσωπο,  συνέβαλε στο να ξεπεραστεί το εμπόδιο της μεταφοράς από λογοτεχνία σε θεατρικό αφήγημα και να δημιουργηθεί ο κόσμος όπου τέσσερις άνθρωποι, ο Γιάννης, ο Ορέστης , ο Γιάννης και εγώ, ξετυλίγουν την ιστορία που μας βρίσκει στο τέλος της ζωής ενός ηρωα, του Νίκου.
Η ύπαρξη του αγοριού επίσης δεν ενσαρκώνεται ποτέ από εμάς , γίνεται σε προβολή από κινηματογραφικό υλικό του Γιώργου Ζώη, δίνοντας έτσι μια λύση στην απόδοση της τόσο εξιδανικευμένης ομορφιάς την οποία αφηγούμαστε.

 

 

Είμαι αφηγητής όπως όλοι μας. Ως αφηγητές καθοδηγούμε συνεχώς τον ήρωα , προκαλώντας του γεγονότα τα οποία ενώ υποτίθεται είναι τυχαία συντελούν στο να βρεθεί στο τραγικό τέλος του.

 

 

Στην ιστορία μας, ο Γκούσταφ Άσενμπαχ είναι ένας συγγραφέας που όντως έρχεται σε δημιουργικό αδιέξοδο. Ο έρωτας όμως και η απροσπέλαστη ομορφιά που βρίσκονται στον δρόμο του και του προκαλούν εντέλει εμμονή και αγωνία είναι ζήτημα τύχης. Δεν αναζητάει το ιδανικό αλλά το βρίσκει. Όπως συμβαίνει τις περισσότερες φορές στη ζωή ενός ανθρώπου, ο έρωτας έρχεται εκεί που δεν το περιμένει. Και δεν μπορεί να κάνει αλλιώς. 

 

 

 

Καταρχάς, τον ρόλο του καθηγητή υποδύεται ο Νίκος Χατζόπουλος όπου το καθιστά δύσκολο να μην ταυτιστείς ή τουλάχιστον να μην ακούσεις και φανταστείς καθαρά κάθε λέξη που λέει . Υπέροχος συνεργάτης και άνθρωπος. Σε σχέση με την ερώτηση, ελπίζω αυτό να επιτυγχάνεται μέσα από όλους μας γιατί δεν είναι θέμα μόνο του Νίκου, όλοι μαζί λέμε την ιστορία του Φον Ασενμπαχ. Βλέπω και μιλάω με θεατές όπου ταυτίζονται με το θέμα του εξιδανικευμένου έρωτα και που επιθυμούν να ζήσουν κάτι παρόμοιο. Ή που τον έχουν ζήσει και μέσα από την ατμόσφαιρα της παράστασης αναβιώνουν για λίγο αυτήν τη γλυκιά αίσθηση , αγωνία, ευθυμία και νοσταλγία μαζί.
Παρόλα αυτά ενώ πιστεύω πως ναι δίνεται η δυνατότητα δεν μπορώ να ξέρω γιατί ποτέ δεν έχω υπάρξει απέξω.

 

 

Δεν έχει να κάνει καθόλου με την ταινία η παράσταση. Στον κινηματογράφο μπορείς να επικεντρωθείς σε λεπτομέρειες που σκηνικά αποδίδονται με τον λόγο και τις αισθήσεις• μελωδίες, ήχους, οσμές , εικόνες, ζωντανή συνδιαλλαγή ηθοποιών-κοινού. Η παράσταση ακολουθεί και άλλους άξονες σε σχέση με αυτούς που ακολούθησε ο Βισκόντι, όπως για παράδειγμα το σπασπενς και το μυστήριο πίσω από την όλην πορεία του ήρωα , που απομακρύνει τα δύο από την μεταξύ τους σύγκριση.

 

 

Η λέξη ομορφιά σημαίνει κάτι διαφορετικό για τον καθένα. Όπως και η λέξη αγάπη,όπως και όλες οι λέξεις. Για να σου απαντήσω στην ερώτηση πιστεύω πως μπορεί, όσο πιο ανοιχτή είναι και η έννοια της. Δηλαδή αν μέσα στη λέξη ομορφιά συμπεριλάβουμε τις λέξεις αγάπη,συμπόνια,αλληλεγγύη,κατανόηση,φιλία η λέξη ομορφιά αποκτάει και την έννοια της ειρήνης, όπου εντέλει θα "σώσει τον κόσμο".