Συνέντευξη
Μια συζήτηση με την Μαρία Μοσχούρη με αφορμή την παράσταση Pieta
Η παράσταση παίζεται κάθε Παρασκεύ, Σάββατο και Κυριακή για περιορισμένες παραστάσεις, στο Θέατρο του Νέου Κόσμου.
Η Μαρία Μοσχούρη μου μιλάει για την παράσταση Pieta σε σκηνοθεσία Μάρθας Μπουζιούρη η οποία περιστρέφεται γύρω από τις γυναικοκτονίες 5 γυναικών, την εμφυλη βία η οποία στις μέρες μας έχει πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις αλλά και πώς φτάσαμε να βαφτίζουμε "αγάπη" την γυναικοκτονία και "ανδρισμό" κάθε μορφή βίας απέναντι στις γυναίκες.
Πώς ξεκίνησε όλο αυτό το ταξίδι της παράστασης;
Ήταν αρχές καλοκαιριού όταν με πήρε τηλέφωνο η Μάρθα Μπουζιούρη, κάναμε ένα ραντεβού και μου εξέθεσε την ιδέα της για την παράσταση. Μου εξήγησε ότι ήθελε να κάνει μία παράσταση για την έμφυλη βία και ότι η σκέψη της και η έρευνα της την οδήγησε στο να δει πέντε περιστατικά γυναικοκτονιών μέσα από την πλευρά των μανάδων που έχασαν τα κορίτσια τους. Όταν βρεθήκαμε η Μάρθα είχε ήδη ένα κομμάτι του υλικού της παράστασης. Μου άρεσε η ιδέα και κάπως έτσι μπήκα στην ομάδα. Το υπόλοιπο κείμενο της παράστασης ουσιαστικά φτιάχτηκε μέσα από τις πρόβες που κάναμε, με αρκετό προσωπικό υλικό της καθεμιάς ενώ αρκετό υλικό πήραμε και από την συνάντηση που κάναμε το καλοκαίρι με τις μαμάδες των κοριτσιών. Κάπως έτσι προέκυψε το υλικό και οδηγηθήκαμε στην Pietá όπως την είδες εσύ.
Πόσο δύσκολο ήταν ν' ασχοληθείς μ' ένα τέτοιο θέμα;
Ενθουσιάστηκα. Δεν μπορώ βέβαια να μιλήσω για πραγματικό ενθουσιασμό όταν το θέμα είναι τόσο σκληρό και τραγικό. Ο λόγος όμως που ήθελα να συμμετέχω τόσο πολύ έχει να κάνει με το γεγονός ότι είμαι γυναίκα, ότι είμαι ευαισθητοποιημένη σε θέματα έμφυλης βίας και τέλος η ιδέα ότι γύρω από το γεγονός της γυναικοκτονίας ανοίγονται πάρα πολλά μέτωπα: τα ΜΜΕ, τα δικαστήρια, το προσωπικό, το ψυχολογικό. Είναι ένα γεγονός που ναι μεν το πρώτο που σκέφτεσαι είναι το έμφυλο αλλά οι προεκτάσεις κοινωνικά και πολιτικά είναι άπειρες. Αυτό που δεν είχα φανταστεί και μου αποκαλύφθηκε στις πρόβες είναι το πόσο θεραπευτική μπορεί να είναι αυτή η διαδικασία για μια γυναικα ηθοποιό και ο λόγος είναι ότι το βίωμα είναι κοινό. Το να είσαι γυναίκα, το τί σημαίνει να είσαι γυναίκα κατάλαβα πολύ πρακτικά συζητώντας με τα κορίτσια δημιουργικά στην πρόβα πόσο κοινό βίωμα είναι. Το γεγονός ότι η μία άκουγε τις σκέψεις και τους προβληματισμούς της να βγαίνουν από το στόμα της άλλης είχε μια διάσταση θεραπευτική.
Μίλησε μου για τις συζητήσεις που είχατε με τις μητέρες των θυμάτων;
Είναι τρομερές. Είναι υπέροχες. Είναι αγωνίστριες. Και είναι μαμαδες. Είναι σαν τις μαμάδες μας, σαν τις θείες μας, σαν τις νονές μας είναι κανονικοί άνθρωποι που αυτό το φρικτό πράγμα χτύπησε την πόρτα τους. Είναι τρομερό, το λέω και ανατριχιάζω, ότι αυτό θα μπορούσε να συμβεί στην καθεμια. Μπορεί απλώς να είσαι άτυχη και η πατριαρχεία να φτάσει να χτυπήσει την πόρτα σου με τόσο βίαιο και σκληρό τρόπο και να βρεθείς εσύ στη θέση της γυναίκας που σκοτώθηκε ή της μητέρας που έχασε το παιδί της. Επίσης, ήθελα να προσθέσω κάτι που είναι τρομερά συγκινητικό και είναι και αυτό που τις κάνει ηρωίδες. Το προσωπικό- ιδιωτικό τους πένθος αυτές οι γυναίκες θέλησαν να το κάνουν δημόσιο, να αρθρώσουν δημόσιο λόγο, να χτυπήσουν καμπανάκι ότι αυτά τα πράγματα δεν έχουν τελειώσει, δεν ανήκουν στο παρελθόν, δεν έχουν τόπο, τάξη, θρησκεία αλλά συμβαίνουν παντού. Αξίζει να σου πω επίσης ότι κάποιες απο τις μαμάδες έχουν ιδρύσει την οργάνωση 'Γίνε άνθρωπος' για την ευαισθητοποίηση κατά της φυλής βίας: www.gineanthropos.gr
Θα ήθελες να μου μιλήσεις για την συνεργασία σου με τις υπόλοιπες συναδέλφους;
Γίναμε πάρα πολύ γρήγορα φίλες. Μας έφερε με κάποιο τρόπο τόσο κοντά το θέμα γιατί πρόκειται για ένα ζήτημα πολύ προσωπικό και κληθήκαμε να φέρουμε στην σκηνή πραγματα πολύ δικά μας και αυτό εμένα με κάνει πολύ χαρούμενη που είμαι μέλος αυτής της ομάδας κοριτσιών. Και έτσι αγκαλιάστηκε και από τις επι σκηνής και από της κάτω από τη σκηνή συντελεστριές! Είμαστε πολύ χαρούμενες και τυχερές.
Υπάρχει ένας κανιβαλισμός πιστεύεις απ' τον τύπο και τα ΜΜΕ σε αυτά τα ζητήματα;
Υπάρχει σε μεγάλο βαθμό. Αυτές οι υποθέσεις είδαν όλες το φως της δημοσιότητας και χρησιμοποιήθηκαν με πάρα πολλούς τρόπους που δεν θα έπρεπε. Είναι δύσκολο να μιλάς γι' αυτό το θέμα ειδικά όταν δεν είσαι άμεσα εμπλεκόμενος. Ξέρω ότι αυτοί οι άνθρωποι μετά την δολοφονία των παιδιών τους, αυτές οι οικογένειες, χωρίς την στήριξη που θα έπρεπε να έχουν από την πολιτεία σύρθηκαν σ' έναν τεράστιο δικαστικό αγώνα που είχε αναβολές, εφέσεις και όλο αυτό ήταν δύσκολο να το διαχειριστούν ψυχικά αλλά και οικονομικά. Ταυτόχρονα χρησιμοποιήθηκαν επιχειρήματα απ' την άλλη πλευρά με σκοπό την αθώωση που μετέτρεπαν τα θύματα σε θύτες δηλαδή ότι οι γυναίκες φταίνε με την συμπεριφορά τους και εκείνες προκάλεσαν τον θάνατο τους. Υπήρξε αρκετή χυδαιότητα από τα ΜΜΕ.
Πόσο εύκολο είναι να δώσει η οργή και θυμός την θέση τους στην ηρεμία;
Δεν θέλω να μιλήσω εξ'ονόματος τους λόγω του ότι πρόκειται για ένα βίωμα εντελώς ακραίο και προσωπικο. Νομίζω ότι δεν μπορεί να φύγει ποτέ ο θυμός. Μπορεί να μετασχηματιστεί, μπορεί να μπει σε άλλο κανάλι και να οδηγήσει αλλού, δεν πιστεύω όμως ότι όταν σου συμβεί κάτι τόσο βίαιο είναι εύκολο ο θυμός να σβήσει τελείως από μέσα σου. Αλλά μόνο υποθέσεις μπορώ να κάνω γι' αυτό το ζήτημα.
Πιστεύεις ότι οι γονείς και η κοινωνία είναι αυτοί που γεννούν τους γυναικοκτόνους;
Φυσικά και το πιστεύω. Το έγκλημα διαπράττεται από συγκεκριμένους ανθρώπους που τελικά φτάνουν στον βιασμό ή την γυναικοκτονία. Δεν μπορώ όμως να διανοηθώ ότι ένας άνθρωπος που μεγάλωσε μέσα στην αγάπη, μέσα στην φροντίδα, τον σεβασμό και την τρυφερότητα μπορεί να ξυπνήσει μία μέρα και να σκοτώσει μία γυναίκα επειδή είναι γυναίκα και επειδή θεωρεί οτι του ανήκει ή για όποιον άλλο άρρωστο λόγο. Δεν πιστεύω σ' αυτά τα παράλογα. Το περιβάλλον παίζει πάρα πολύ σημαντικό ρόλο. Τους εγκληματίες τους δημιουργεί η πατριαρχεία και μετά τους συντηρεί ή τους προστατεύει με πάρα πολλούς τρόπους. Και όταν λέω κοινωνία εννοώ κάθε άτομο απο την θέση του και στο βαθμό που του αναλογεί. Από το metoo και μετά αλλά και τώρα εξ αφορμής της παράστασης εγώ κάνω πολύ συχνά την κουβέντα για τις δικές μου εσωτερικευμένες πατριαρχικές αντιλήψεις. Δεν ειναι εύκολο και απλό θέμα αλλα σίγουρα η κοινωνία έχει ευθύνη για να φτάσουμε πια στη μέρα ''που θα μετριόμαστε και δεν θα λείπει καμία''.
Photo credit: Πάτροκλος Σκαφίδας