Συνέντευξη

Η Δήμητρα Λημνιού φωνάζει: "Τέλος η πατριαρχία"

9 Φεβρουαρίου 2022  |  από Γιάννης Βανταράκης
Η Δήμητρα Λημνιού φωνάζει:
Η νέα και ταλαντούχα ηθοποιός υποδύεται την Σάρλα στο έργο "Killer Joe" που θα παίζεται μέχρι Κυριακή των Βαϊων στο θέατρο Εμπορικόν.

Συνάντηση με τη Δήμητρα Λημνιού που υποδύεται τον έναν από τους δύο γυναικείους χαρακτήρες της παράστασης "Κiller joe" σε σκηνοθεσία Γιάννη Στάνκογλου. Μιλήσαμε για το έργο, τους ετερόκλητους χαρακτήρες που υποδύονται οι δύο γυναίκες του έργου, τις δυσκολίες επιβίωσης μιας γυναίκας σε μία ανδροκρατούμενη κοινωνία, τις γυναικοκτονίες στην εποχή μας και κλείσαμε "φωνάζοντας" τέλος στην πατριαρχία..

 

Πώς προέκυψε αυτή η συνεργασία με τον Γιάννη Στάνκογλου στην πρώτη του σκηνοθετική δουλειά;

Με τον Γιάννη δεν γνωριζόμασταν από πριν, με πρότεινε σ'αυτόν ο Τάσος ο Νούσιας που είναι κοινός μας φίλος και υπέροχος συνάδελφος και είχαμε συνεργαστεί το 2018 στο "Cabaret", στο Παλλάς. Έτσι, μια μέρα χτύπησε το τηλέφωνό μου και ήταν  ο Γιάννης. Μου μίλησε με πάρα πολύ πάθος γι'αυτό που ήθελε να κάνει και τον τρόπο που ήθελε να το κάνει,τα μηνύματα που ήθελε να περάσει μέσα από το έργο, για  την πατριαρχία και όλα τα στερεότυπα που ήθελε να σπάσει.Μου άρεσε πολύ ο τρόπος που μου μίλησε, μ'αυτό το πάθος που τον  χαρακτηρίζει ως ηθοποιό αλλά και ως άνθρωπο, σε συνδυασμό με την ορμή και τον ενθουσιασμό μικρού παιδιού, γιατί είναι κάτι που χαρακτηρίζει και εμένα στον τρόπο που βλέπω την τέχνη. Θέλω να συμμετέχω σε δουλειές που οι άνθρωποι "καίγονται"γι'αυτό που έχουν να πουν.Έτσι λοιπόν μου έστειλε το κείμενο και αμέσως είπα το ναι.

 

Πόσο δύσκολη ή εύκολη ήταν η μεταφορά μιας ταινίας στο σανίδι;

Αυτό το έργο είναι θεατρικό κείμενο, γραμμένο από Τρέισι Λετς και αργότερα έγινε ταινία από τον σκηνοθέτη Γουίλιαμ Φρίντκιν. Το πρώτο του ανέβασμα έγινε το 1993 και πολλά πράγματα στο κείμενο προέκυψαν μέσα από τους αυτοεχεδιασμούς των ηθοποιών γιατί γραφόταν παράλληλα. Οπότε το θεατρικό κείμενο προϋπήρχε της ταινίας. Η δομή του όμως θα έλεγα ότι είναι κινηματογραφική, γιατί περιέχει γρήγορες εναλλαγές, έντονη δράση και αρκετές ανατροπές που δημιουργούν σασπένς. Πιο πολύ μας ενδιέφερε να μεταφερθεί η κουλτούρα, η ατμόσφαιρα και η νοοτροπία του Αμερικάνικου νότου, καθώς και η καθημερινότητα και η ψυχική διαδρομή των συγκεκριμένων ανθρώπων που ζουν σε αυτό το τροχόσπιτο με έναν τρόπο που να αφορά την ελληνική πραγματικότητα του 2022.

 

Θα ήθελες να μου σκιαγραφήσεις την Σάρλα;

Θα μιλήσω από την πλευρά της ηθοποιού που την υποδύεται, οπότε θα την δικαιολογήσω σε αρκετά πράγματα. Θεωρώ ότι είναι μια γυναίκα που δεν είναι ικανοποιημένη από τη ζωή που ζει. Δεν παίρνει αυτό που θέλει. Είναι μια γυναίκα που είχε ονειρευτεί να ζήσει κάποια πράγματα τα οποία εν τέλει δεν έζησε ποτέ. Βρίσκεται σε μια ηλικία που αρχίζει να χάνει τις ελπίδες της μαζί με την πρώτη φρεσκάδα και νιότη. Έχει γράψει αρκετά χιλιόμετρα σε μια κατάσταση που δεν της αρέσει στη ζωή της. Ούτε το βιοτικό της επίπεδο την ικανοποιεί, ούτε η δουλειά της, ούτε ο  άντρας που έχει επιλέξει να ζει μαζί του, ούτε τα παιδιά του από το πρώτο γάμο. Ψάχνει διεξόδους διαφυγής. Είναι μια γυναίκα με μεγάλη δυναμική που δεν σταματάει εύκολα σε ηθικούς φραγμούς, χρησιμοποιεί ό,τι όπλο έχει για να πετύχει το σκοπό της και ν'αλλάξει τη ζωή της. Για εμένα όχι άδικα. Θεωρώ ότι κάθε άνθρωπος που βρίσκεται σ'ένα τέλμα στη ζωή του πρέπει να βρίσκει και να ψάχνει τρόπους διαφυγής. Τώρα ποιοι θα είναι αυτοί, καθορίζεται μεταξύ άλλων και από τον ηθικό κώδικα του καθενός.

 

Μοιάζουν να είναι οι ήρωες θύματα του λεγόμενου "Αμερικάνικου ονείρου".

Σίγουρα και πιο συγκεκριμένα του “ονείρου” του σύγχρονου δυτικού ανθρώπου, που δεν εξαντλείται μόνο στην Αμερική αλλά επεκτείνεται και στην Ευρώπη, με άλλη αισθητική και περιτύλιγμα αλλά στην πραγματικότητα με τις ίδιες προσδοκίες. Τα μόνα που αλλάζουν είναι η ήπειρος, η σημαία και το χρώμα δέρματος. Η βάση όμως παραμένει ίδια. Δηλαδή ένα μοτίβο ζωής που σε θέλει όμορφο, έξυπνο, πετυχημένο με λεφτά και καλή οικογενειακή και κοινωνική υπόσταση. Όλα αυτά σεταρισμένα σε κουτάκια που έξω δείχνουν τέλεια αλλά προς τα μέσα μόνο εσύ ξέρεις αν χωράς σ'αυτό το μοτίβο ζωής ή κάτι σε πνίγει. Σ' αυτή την πλάνη πιστεύω ότι βρίσκονται και οι ήρωες μας.

 

Φοβήθηκες στην αρχή όταν δουλεύατε το έργο μήπως η θεματολογία φανεί "ξένη στα μάτια του Έλληνα θεατή που θα έρθει να σας δει;

Όχι, την θεματολογία δεν την φοβήθηκα. Το έργο έχει ορισμένες χορδές και κάποιους βασικούς άξονες που πραγματεύεται, όπως είναι ο εγκλωβισμός στο Αμερικάνικο όνειρο ή η ενδοοικογενειακή βία, η οικονομική εξαθλίωση που φέρνει τους ανθρώπους αντιμέτωπους με τις αντοχές τους και τα όρια τους για το μέχρι που μπορούν να φτάσουν για ν'αλλάξουν αυτή την κατάσταση, συμβατικές σχέσεις που τις κρατάνε όχι από επιθυμία αλλά από φόβο για το καινούργιο, όλα αυτά είναι θέματα που αφορούν τον καθένα. Δεν είναι ένα έργο που εστιάζει μόνο στην Αμερική. Ανάλογες περιπτώσεις μπορούμε να βρούμε και στην σημερινή Ελλάδα. Είναι πράγματα που μας αφορούν όλους και τα οποία διαπραγματευόμαστε λίγο πολύ στην πορεία της ζωής μας.

 

Το έργο μας δείχνει μια τραυματισμένη και δυσλειτουργική οικογένεια. Υπάρχουν ομοιότητες με την σημερινή ελληνική οικογένεια;

Φυσικά, βρίσκω πάρα πολλές ομοιότητες. Ζούμε σε μια εποχή όπου το «κλίμα» είναι περίεργο και σε οικογενειακό αλλά και σε κοινωνικό επίπεδο. Νιώθω ότι καθόμαστε πάνω σ' ένα ηφαίστειο από το οποίο πετάγονται σπίθες. Μια από αυτές είναι όλα τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας που βλέπουμε και διαβάζουμε καθημερινά τον τελευταίο καιρό. Μια άλλη είναι το κίνημα Me-Too στον χώρο μας, όπου έπεσαν μάσκες που κάλυπταν ανθρώπους οι οποίοι όπως αποδείχθηκε έκαναν εγκλήματα σύμφωνα με τον ποινικό κώδικα και μάλιστα κατά συρροή. Βρισκόμαστε σε μια νέα εποχή, που η βία έχει αρχίσει να έρχεται στην επιφάνεια και σταματάει δειλά δειλά  να είναι ταμπού η αποκάλυψή της. Moυ αρέσει πάρα πολύ που συμβαίνει αυτό, ότι δηλαδή  αυτός που υφίσταται την βία αρχίζει να μιλάει χωρίς αυτό να υπερκαλύπτεται πια από ντροπή. Από το γεγονός αυτό ξεκινάει την κάθαρση. Πλέον ο άνθρωπος που κακοποιήθηκε δεν νιώθει ότι «φταίει» και δεν θεωρεί τον εαυτό του «ένοχο».

 

Επίσης βλέπουμε ότι θίγεται και ένα αρκετά επίκαιρο θέμα όπως είναι αυτό της βίας προς τις γυναίκες.

Σε αυτή την ερώτηση θα ήθελα να τονίσω ότι είναι πάρα πολλές γενιές που η πατριαρχία ανθεί (ως γυναίκα που είμαι μιλάω από τη μεριά των γυναικών) χωρίς κάποια διάκριση. Πιστεύω ότι πολλές γενιές γυναικών (αλλά και αντρών) έχουν υποστεί  το "μαστίγιο" της πατριαρχίας. Πρέπει να πούμε ένα ΦΤΑΝΕΙ και να επικρατήσει η αγάπη ανάμεσα στα φύλλα και τους ανθρώπους και όχι ο φόβος και ο ανταγωνισμός του ποιος θα επιβληθεί σε ποιον ανεξάρτητα από το φύλλο. Εν έτη 2022 πρέπει να πάμε προς την αγάπη. Ξέρουμε ότι ο ανταγωνισμός και ο φόβος είναι συναισθήματα που δεν μας οδηγούν σε επιθυμητά μονοπάτια εξέλιξης. Εξάλλου πολλά εγκλήματα γίνονται από φόβο. Η πατριαρχία είναι κάτι ξεπερασμένο και πρέπει να την αφήσουμε πίσω, μαζί με όλα τα παρόμοια σχήματα ματαίωσης και επιβολής. Οι γυναίκες του σήμερα (όπως και οι άντρες) πρέπει να διεκδικήσουν την θέση τους, τον χώρο τους, τη δύναμη τους, την αυτοπεποίθηση τους και τον αυτοσεβασμό τους χωρίς κανέναν απολύτως φόβο.