Συνέντευξη

Πηνελόπη Τσιλίκα: Το Kala azar είναι εκεί γι' αυτούς που η ιστορία της διεκδίκησης έχει τελειώσει

16 Δεκεμβρίου 2020  |  από Γιάννης Βανταράκης
Πηνελόπη Τσιλίκα: Το Kala azar είναι εκεί γι' αυτούς που η ιστορία της διεκδίκησης έχει τελειώσει
Μια συζήτηση εν καιρώ κορονοιού με την Πηνελόπη Τσιλίκα για την ταινία που πρωταγωνιστεί με τίτλο "Κala azar"

Η Πηνελόπη Τσιλίκα μας συστήνει στον ιδιαίτερο κόσμο του Κala azar,μας μιλάει για την συνεργασία της με την Τζάνις Ραφαηλίδου,και επισημαίνει τις ομοιότητες που μπορεί να συναντήσει ο θεατής ανάμεσα στο απόκοσμο τοπίο της ταινίας και στην εποχή που ζούμε.

 

Θα ήθελες να μου πεις λίγα λόγια για την ταινία;

Το Kala azar παρακολουθεί ένα ζευγάρι ενός άντρα και μιας κοπέλας που ζουν στο αυτοκίνητό τους, παραλαμβάνουν κατοικίδια ζώα που έχουν πεθάνει, τα αποτεφρώνουν και παραδίδουν στους ιδιοκτήτες τις στάχτες τους, και μαζί με αυτά, μαζεύουν νεκρά αδέσποτα που τα έχουν χτυπήσει και τα έχουν εγκαταλείψει στο δρόμο, και δίνουν και σ'αυτά, κρυφά, μια θέση στο συρτάρι του αποτεφρωτηρίου. Μαζί με τους δύο νομάδες, η ταινία παρακολουθεί και ένα ζευγάρι σε μεγαλύτερη ηλικία, που τυχαίνει να είναι οι γονείς της κοπέλας, και έναν μετανάστη, εργάτη σε ένα εκτροφείο πουλερικών. Αυτοί οι τρεις "άξονες" μπλέκονται μεταξύ τους, και χαρτογραφούν ένα τοπίο, που είναι κοντά μας, στις παρυφές της πόλης στην οποία ζούμε, αλλά έχει περάσει στα ψιλά γράμματα, είτε επειδή δεν τυχαίνει, είτε επειδή δε θέλουμε να το βλέπουμε συχνά. 

 

Ποιος είναι ο δικός σου χαρακτήρας στο έργο και ποια η σχέση του με τα ζώα;

Στην ταινία παίζω την κοπέλα χωρίς όνομα, μεγάλωσε σε ένα σχετικά κλειστό και προστατευμένο περιβάλλον, με τα καλά και τα κακά που έχει αυτό, σε ένα σπίτι με πολλά σκυλιά και γατιά, κι αυτά ήταν τα αδέρφια της, δεν μπορεί να συλλάβει ότι μπορεί να δίνεται σε ένα ζώο αξία μικρότερη ή πιο συμβιβασμένη σε σχέση με την ίδια. Όταν, μεγαλώνοντας, βγήκε προς τον "κόσμο", αυτό που είδε όχι μόνο δεν της άρεσε, αλλά ήταν μάλλον τραυματικό, κι έτσι οδηγήθηκε σε μια σύγκρουση, και με το σπίτι της και με τον κόσμο και τον τρόπο που αυτός γενικά λειτουργεί. Η σύγκρουση, απλώς, δεν έχει μια συνήθη μορφή, είναι μια πρακτική σιωπηλή και ταπεινή, με μια απεύθυνση αντεστραμμένη, από τους νεκρούς στους ζωντανούς, από τους ανώνυμους και αδέσποτους σε αυτούς που τους έχει δοθεί ένα όνομα και κάπου ανήκουν.

 

Τι είναι αυτό που ενώνει τους δύο κεντρικούς ήρωες;

Στην αρχή τους ένωσε ότι ερωτεύτηκαν, ότι και οι δύο ήθελαν να φύγουν από κάπου, και πρόσφεραν ο ένας στον άλλον ένα καινούργιο μέρος, ή μάλλον ένα καινούργιο όχημα, ένα αυτοκίνητο. Μέσα σ' αυτό και στον κόσμο στον οποίο κινούνται, είναι μαζί, ομάδα, είναι εκεί ο ένας για τον άλλο.

 

Πώς ήταν η συνεργασία με την Τζάνις Ραφαηλίδου;

Η Τζάνις είναι μία πολύ σπάνια περίπτωση, και νιώθω πραγματικά τυχερή που συναντήθηκαν οι δρόμοι μας. Είχαμε μια βαθιά επικοινωνία ήδη από την αρχή. Έχει κάτι πολύ αυθεντικό, μία πίστη, τρυφερότητα και σκληράδα ταυτόχρονα πάνω στα θέματά της, και μία ικανότητα για σύνθεση και για μετασχηματισμό του τυχαίου σε κάτι ποιητικό που δεν την βρίσκεις συχνά. Μας έβαλε στον κόσμο της και μας έδωσε στην πράξη την επιλογή να μπούμε σε αυτόν ή όχι. Κάτι ενδεικτικό είναι, ότι στον δρόμο για ένα γύρισμα στις αρχές της συνεργασίας μας, βρήκαμε με τον Δημήτρη Λάλο μία αδέσποτη γάτα που κάποιο αυτοκίνητο την είχε πατήσει και την είχε αφήσει εκεί, σταματήσαμε, ξηλώσαμε μία αφίσα που καλούσε σε κάποιο πανηγύρι, μαζέψαμε με αυτήν την γάτα από εκεί, και τη θάψαμε στο χώμα δίπλα στον δρόμο, γιατί με τη δουλειά που είχε γίνει και τον στόχο που είχαμε θέσει από κοινού για αυτήν την ιστορία, δεν μπορούσαμε να κάνουμε αλλιώς. 

 

Μίλησέ μου γι' αυτό το απόκοσμο τοπίο που συναντάμε και για το αν υπάρχουν στοιχεία road movie στην ταινία.

Ολόκληρη η ταινία έγινε σε πραγματικούς χώρους, σε χώρους που είχε εντοπίσει η Τζάνις στις διαδρομές της, μόνο οι εσωτερικοί χώροι και το αυτοκίνητο του ζευγαριού φτιάχτηκαν και σκηνογραφήθηκαν "κανονικά". Αυτό το road movie, γιατί ναι, υπάρχουν πολλά στοιχεία road movie στην ιστορία του ζευγαριού, έγινε σε τοπίο πραγματικό, κι ας μοιάζει "απόκοσμο" όπως το λες, σαν να επίκειται ή να έχει ήδη συμβεί μία καταστροφή, και αυτό λέει πολλά. 

 

Υπάρχουν στοιχεία ακτιβιστικού χαρακτήρα, θα της έδινες ένα τέτοιο στίγμα;

Σίγουρα η ταινία μιλάει για τα πλάσματα ενός περιθωρίου, που έχουν δικαιώματα και αυτά τα δικαιώματα έχουν παραβιαστεί από την κανονικότητα. Αν το δεις έτσι, μπορείς να πεις ότι υπάρχει και αυτή η διάσταση, αλλά μέσα από ένα πρίσμα υπαρξιακό, όχι εστιασμένα "ακτιβιστικό", γι' αυτό και το ζευγάρι δεν κάνει κάτι "ακτιβιστικό", μαζεύει νεκρά ζώα από τους δρόμους, είναι εκεί για αυτούς που η ιστορία της διεκδίκησης έχει τελειώσει. Η Τζάνις παρατηρεί, υιοθετεί μαζί με τον Θοδωρή Μιχόπουλο γωνίες αφήγησης που έρχονται σε κόντρα με το "κλασικό" βλέμμα στο ύψος των ματιών του ανθρώπου, δίνει χρόνο στους ανθρώπους και στα ζώα στα οποία εστιάζει, τα αφήνει να αναπνεύσουν και να δράσουν, ακόμα και νεκρά, μέσα μας. Αυτή είναι η ταινία, τώρα το πόσο η θέασή της θα οδηγήσει σε μια αλλαγή, στον μικρόκοσμό μας αλλά και στον μακρόκοσμο, αυτό εξαρτάται από τον θεατή, έρχεται μετά την ταινία.

 

Πώς νιώθεις που η ταινία βγαίνει εν καιρώ καραντίνας;

Περίεργα. Όλες οι ταινίες είναι για να βλέπονται στη μεγάλη σκοτεινή αίθουσα, μαζί με άλλους θεατές, γνωστούς και αγνώστους μαζί. Μου λείπει που η ταινία δεν έχει αυτή τη στιγμή τη δυνατότητα να αποτελέσει ένα αντικείμενο συλλογικής εμπειρίας. Το καλό είναι ότι συνεχίζει να ταξιδεύει και να αγαπιέται, και θα είναι εκεί και μετά την πανδημία, για να τη δούμε όλοι μαζί.

 

Πώς νιώθεις με όλη αυτή τη κατάσταση που περνάμε, πόσο έχεις επηρεαστεί;

Ζούμε μια ιστορική στιγμή, οι ιστορικοί του μέλλοντος θα γυρνούν πίσω στο 2020 και στην πανδημία του κορονοϊού, και το θέμα είναι ότι δεν θα μιλούν για τον εγκλεισμό των ανθρώπων, αυτό δηλαδή που τώρα βιώνουμε όλοι και για μας είναι το κεντρικό ζήτημα, αλλά πολύ φοβάμαι ότι θα εντοπίζουν σε αυτήν την ιστορική περίοδο τη μετάβαση σε ένα άλλο κοινωνικό, πολιτικό, οικονομικό, πολιτισμικό μοντέλο. Υπάρχει τεράστια ανάγκη να είμαστε σε συνεχή εγρήγορση και επαγρύπνηση, για ευνόητους λόγους.

 

Γνώρισες μία καινούργια Πηνελόπη; Πώς περνάς το χρόνο σου;

Μαγειρεύω περισσότερο και κάπως καλύτερα, κατά τα άλλα η ίδια.

 

Επόμενα με το καλό σχέδια;

Τώρα έχω επιστρέψει από την Ιταλία, όπου βρισκόμουν σε γυρίσματα για μια ταινία, μόλις αυτή τελειώσει θα έρθουν κι άλλα, που δεν είναι ακόμα ανακοινώσιμα.

 

 

photo credit: Δομνίκη Μητροπούλου