Μίλησέ μας λίγο για τις σπουδέςσου και για την απόφασή σου να ασχοληθείς με τον χορό.

Σπούδασα ψυχολογία στο εξωτερικό με άξονα το ενδιαφέρον μου στην ενσυναίσθηση. Συνέχισα με σπουδές σε σχολή καλών τεχνών επίσης στο εξωτερικό, αλλά σύντομα τις εγκατέλειψα καθώς εστίαζαν πολύ στο θεωρητικό κομμάτι και είχα ανάγκη από πρακτική. Έφυγα, ταξίδεψα και σιγά-σιγά μέσα από την ζωή και τους ανθρώπους που συνάντησα, αναδύθηκε η ανάγκη μου κινούμαι, να ζω και να εξελίσσομαι μέσα από τη σχέση με σώμα μου. Όταν το συνειδητοποίησα αυτό, δεν ήταν δυνατόν να σπουδάσω σε σχολή χορού, οπότε συνέχισα να παρακολουθώ σεμινάρια, μαθήματα, να ψάχνω τρόπους να εμβαθύνω. Η πορεία μου ως χορεύτρια θεωρώ πως άρχισε όταν αποφάσισα να μπω σε ένα στούντιο μόνη μου, χωρίς να μου λέει κάποιος τι να ερευνήσω, σε τι να συγκεντρωθώ. Από τα πιο χρήσιμα και δύσκολα πράγματα που έχω κάνει. Από τότε συνεχίζω να μελετάω, να συνδέομαι με ανθρώπους, σκέψεις και ανάγκες και να αντιμετωπίζω εμπόδια, προσπαθώντας πάντα να κρατήσω μια σχέση με το σώμα και τον χορό. Όλα όσα διαβάζουμε, μελετάμε και βιώνουμε εμπλέκονται και διαμορφώνουν τον τρόπο που προσεγγίζουμε το κάθε τι, οπότε και οι σπουδές μου στην ψυχολογία επηρεάζουν τον τρόπο δουλεύω στον χορό, και αντίστροφα, ενημερώνεται η σκέψη μου για τον άνθρωπο, για την ψυχική του υγεία από τον χορό.

"Ιεροτελεστία της Άνοιξης - ένας χάρτης" ονομάζεται η παράσταση που χορογραφείς. Ποια ήταν η αφορμή για αυτήντην ιδέα;

Με ενδιέφερε να ασχοληθώ με ένα κλασικό έργο και επέλεξα την “Ιεροτελεστία της Άνοιξης” του Stravinsky γιατί είχα ταυτόχρονα την ανάγκη να εξερευνήσω το ερώτημα τι είδους χορός έχει την δύναμη να ξυπνήσει τις λειτουργίες του σώματος και της αντίληψης συστημικά και όχι γραμμικά. Το έργο υπήρξε συμπαγές έδαφος για να αναπτυχθεί η σκέψη και η πρακτική για το πώς ξυπνάμε, τι χρειαζόμαστε για να ξυπνήσουμε, πώς τοποθετείται μια ιεροτελεστία της άνοιξης σήμερα. Μελέτησα την πορεία του κλασικού έργου μόνη και μαζί με τους συντελεστές, επέλεξα να αφήσω τους άξονες του να μας επηρεάζουν υπόγεια, και να συνθέσουμε ένα έργο που παίρνει τη μορφή ενός συλλογισμού πάνω στην άνοιξη δίχως να αναφέρεται στο κλασικό έργο φανερά.

Η λέξη χάρτης προστέθηκε στον τίτλο του έργου, διαχωρίζοντας το από το κλασικό έργο, χαρίζοντας στον ακροατή μια έννοια κλειδί για την πρόταση αυτής της δουλειάς.

Σαν να κυκλοφορούμε μέσα από χάρτες, αυτών που ξέρουμε, αυτών που φοβόμαστε, των άγνωστων περιοχών, των διαδρομών που έχουμε κάνει. Τα σώματα μας είναι χάρτες της ιστορίας μας, καθώς και της δυνατότητας μας, και το ίδιο συμβαίνει με την αντίληψη μας. Είναι και αυτή ένας χάρτης των πεποιθήσεών μας, των βαθύτερων ελλείψεων μας ή των αναγκών μας για την ψυχική μας ισορροπία καθώς και οδηγός για τις άγνωστες δυνατότητες μας, ή τα όνειρα μας. Η έννοια της άνοιξης σίγουρα έχει να κάνει με το πώς αυτοί οι χάρτες αλλάζουν, δοκιμάζονται να διαβαστούν ανάποδα, πώς μέσα σε αυτούς τους χάρτες αλλάζουν οι πορείες ή φανερώνονται σημεία που δεν υπήρχαν πριν. Μέσα από την σχέση με το σώμα μας και την αντίληψη μας, αναπλάθουμε αυτούς τους χάρτες, μπορούμε να δημιουργήσουμε καινούργιες περιοχές και ίσως να κινηθούμε με τρόπους διαφορετικούς που μας ενώνουν με πράγματα τα οποία πριν δεν αναγνωρίζαμε. Κατά κάποιο τρόπο μια τελετή είναι ένας χάρτης.

Εκεί έρχεται και η έννοια της φύσης, ο χάρτης της φύσης δεν είναι ποτέ σταθερός, είναι σταθερή η δυναμική της, αλλά όχι η πορεία της- η πορεία έχει να κάνει με το τι συναντάει η φύση την κάθε στιγμή. Ο άνθρωπος δεν έχει σταθερή δυναμική, και θέλει να διαγράφει την πορεία, να τιθασεύει τον χρόνο. Όπως είπε και ο αγαπημένος G. Bateson, “Τα μεγαλύτερα προβλήματα στον κόσμο είναι η διαφορά του τρόπου που λειτουργεί ο άνθρωπος και του τρόπου που λειτουργεί η φύση”.

Τι σημαίνει για σένα "ιεροτελεστία" και τι Άνοιξη;

Ιεροτελεστία μπορεί να είναι πολλά πράγματα, έχει να κάνει με το τι πιστεύει ο καθένας, πού ανήκει, ποιος είναι ο βαθύτερος σκοπός της ζωής του και εάν τον ενδιαφέρει να ανακαλύπτει κατά τη διάρκεια της ζωής του σκοπούς. Για μένα, η πιο άμεση αίσθηση ιεροτελεστίας έρχεται μέσα από την ίδια τη ζωή- η ζωή μας είναι ιερή και είναι μια τελετή μάθησης. Άνοιξη για μένα έχει να κάνει με το πώς βιώνουμε τον χρόνο. Όταν μπορούμε να είμαστε τόσο παραδομένοι σε αυτό που συμβαίνει και ταυτόχρονα τόσο ενεργοί και διεγερμένοι βιώνοντας ένα είδος χρόνου που δεν έχει γραμμική αίσθηση αλλά απλώνεται κυκλικά και αιώνια.

Μπορεί πιστεύεις ο άνθρωπος να αλλάξει τρόπο σκέψης, να φέρει την "Άνοιξη" τη σκέψη του;

Κατά αρχάς να διαχωρίσω το ότι η άνοιξη είναι μια σπειροειδής πορεία η οποία εμπεριέχει και έναν χειμώνα πριν και ένα καλοκαίρι μετά, πως η άνοιξη δεν υπάρχει από μόνη της και δεν είναι μια μόνιμη κατάσταση. Είναι κάτι για το οποίο διαρκώς διευρυνόμαστε/ κινούμαστε/ αλλάζουμε. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ναι πιστεύω πως ο άνθρωπος μπορεί να αλλάξει τρόπο σκέψης σίγουρα, αλλά όχι εύκολα. Χρειάζεται να είναι διατεθειμένος να πεθάνουν κομμάτια του, να διαχειριστεί το κενό, να εντοπίζει καλούς βοηθούς και οδηγούς, να αποφεύγει μαύρες τρύπες και να εργάζεται για όλα αυτά. Ταυτόχρονα, εάν εκπαιδευτεί κάποιος στο να αλλάζει και να διαμορφώνεται τότε ο νους μπορεί να ταξιδεύει και να αλλάζει άμεσα πεδίο βλέψης. Εάν μιλάμε για μια πιο συλλογική άνοιξη, τότε μιλάμε για κάτι που θεωρώ πως έχει να κάνει με την καλλιέργεια της συναίσθησης μας. Εάν μπορούμε να ενωθούμε στην αντίληψη μας, σε κάποιο άλλο σκοπό πέρα από την δική μας προσωπική επιβίωση, ναι τότε μπορεί και να υπάρξει κάποια άνοιξη.

Πες μας για τη συνεργασία σου με τους υπόλοιπους συντελεστές.

Είναι μια πολύτιμη συνεργασία. Η ομάδα ερμηνευτών αποτελείται από ηθοποιούς, χορευτές και μέλη της ομάδας Εν Δυνάμει από την Θεσσαλονίκη. Είναι ένα μάθημα για μένα σε πολλά επίπεδα, πέρα από τη δημιουργία του έργου, καθώς είναι μια ομάδα που αποτελείται από πολύ διαφορετικά μεταξύ τους άτομα, που έρχονται πρώτη φορά μαζί και που έχουν συνεργαστεί με θαυμαστό τρόπο. Οι διαφορές μας και η πρωτότυπη συνεργασία με όλους τους συντελεστές βοήθησαν να μειώσουν τις προσδοκίες και να εργαστούμε με άξονα την ουσία της συνεύρεσης μας. Για ένα μέρος των προβών συμβιώσαμε με την ομάδα στην Ρηχειά της Λακωνίας, πράγμα το οποίο μας έφερε σε τριβή με έναν πολύ διαφορετικό τρόπο. Είμαι πολύ περήφανη για την ομάδα αυτή, η ομάδα ερμηνευτών και συντελεστών έχει πραγματικά φωτίσει την όλη διαδικασία και ελπίζω να στέκομαι αντάξια τους.

Τι σκέψεις θα ήθελες να εκφράζεις μέσα από τις παραστάσεις σου; Ποια ζητήματα σε απασχολούν;

Ένας κεντρικός άξονας είναι ο χορός ως νοημοσύνη, ως πηγή γνώσης. Με απασχολεί η δυσκολία σύνδεσης του ανθρώπου με πράγματα τα οποία τον υπερβαίνουν. Με απασχολεί η απαξίωση των αισθήσεων στην καθημερινότητα μας, η καλλιέργεια της επικοινωνίας και της σύνδεσης των ανθρώπων με τη φύση και το πώς η σχέση με το σώμα και τον χορό οδηγεί τον άνθρωπο σε μια βαθύτερη ενσυναίσθηση όλων των ζωντανών οργανισμών γύρω του. Με απασχολεί η σχέση της αντίληψης με την ποιότητα της εμπειρίας, το πώς μπορούμε να καλλιεργούμε τρόπους με τους οποίους συνδεόμαστε ολόκληροι με αυτό που βιώνουμε και το πώς μπορούμε να καλλιεργούμε τρόπους μέσα από τους οποίους ονειρευόμαστε. Από αυτές τις πηγές εξελίσσονται κύκλοι σκέψεων, πρακτικών και συνδέσεων με άλλους ανθρώπους.

Στην Ελλάδα πώς αντιμετωπίζονται οι ανεξάρτητες καλλιτεχνικές ομάδες; Υπάρχουν ευκαιρίες να εξελιχθούν;

Οτιδήποτε ανεξάρτητο θέλει προσπάθεια, θέληση, συνέπεια και μεράκι για να εξελιχθεί και αυτό παρατηρώ πως έχει να κάνει με τους ανθρώπους πίσω από τα πράγματα και την δύναμη τους να προσπαθούν. Δεν είναι εύκολο, και συμβαίνει εκεί που ο ένας θα μιλήσει στον άλλο για κάτι που ψάχνει και ο άλλος θα τον βοηθήσει κτλ. Με άλλα λόγια τις σχέσεις. Και αυτό έχει μια θετική πλευρά, ότι είμαστε μια κοινότητα, και την αρνητική του πλευρά που έχει να κάνει με το σε ποιόν θα πέσεις, τι λέει ο ένας για τον άλλον, σε ποιόν λέμε ναι και όχι κτλ. Η συγκεκριμένη παραγωγή υποστηρίζεται από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, και με αυτό τον τρόπο μπόρεσε να λειτουργήσει αυτή η ομάδα, και πραγματικά είμαι ευγνώμων που μπορέσαμε να συναντηθούμε και να δουλέψουμε μαζί μέσα σε τόσο αντίξοες συνθήκες. Υπάρχει και το παράδειγμα της ανεξάρτητης ομάδας ΕνΔυνάμει, μέλη της οποίας συμμετέχουν στο έργο. Η ομάδα ΕνΔυνάμει είναι μία κολεκτίβα καλλιτεχνών με και χωρίς αναπηρία. Μέσα από τις δράσεις της προτείνει ένα νέο μοντέλο τέχνης και ζωής, όπου το "ανοίκειο", το "περίεργο", το "διαφορετικό" και το "ξένο" ενσωματώνεται στο σύνολο, ενδυναμώνοντάς το. Η ΕνΔυνάμει εξελίσσεται και κάνει μεγάλο και πρωτοποριακό έργο σχετικά με την αναπηρία και πέρα από την αναπηρία, αλλά μια τέτοια ομάδα για μένα θα έπρεπε να υποστηρίζεται ολοκληρωτικά ώστε να μπορέσει να μεταδώσει, να εκπέμψει και να εμπνεύσει και άλλες ομάδες. Εκεί ίσως να είναι και η μεγαλύτερη δυσκολία σχετικά με την εξέλιξη-για να εξελιχτεί κάτι χρειάζεται να σχετίζεται, να πλαισιώνεται, να δίνει και να παίρνει. Ζούμε σε εποχή απομόνωσης και θεωρώ πως η δικτύωση είναι απαραίτητη για την επιβίωση. Αυτό δεν υποστηρίζεται εύκολα στην Ελλάδα, γιατί η δικτύωση χρειάζεται ελαστικότητα και δοκιμή των ορίων του κάθε πράγματος, κάτι για το οποίο δεν υπάρχει εύκολα η διάθεση, ο χώρος και ο χρόνος.

Εκτός από παραστάσεις, θέλεις να μοιραστείς μαζί μας και άλλες καλλιτεχνικές δράσεις με τις οποίες καταπιάνεσαι;

Διδάσκω, συνεργάζομαι και δημιουργώ , δράσεις οι οποίες θρέφουν η μία την άλλη. Πέρα από αυτά, διοργανώνω μαζί με τον στενό φίλο και συνεργάτη M.Klien το πρόγραμμα RICE στο νησί της Ύδρας το καλοκαίρι και έχω υπάρξει ενεργή σε κοινωνικές δράσεις που φέρνουν τον χορό στο δημόσιο χώρο.

Εμείς να σου ευχηθούμε καλή επιτυχία στην παράστασή σου. Εσύ με τη σειρά σου τι εύχεσαι για σένα, για τους άλλους; 

 Να καταλαβαίνουμε τι σημαίνει υγεία και να την καλλιεργούμε μέσα, ανάμεσα μας και γύρω μας.

*Χορηγοί επικοινωνίας του έργου: ΕΡΤ, Δεύτερο Πρόγραμμα, unstage, debop.gr, tetragwno.gr