Συνέντευξη

Άντα Δημητρίου - Έλενα Παπαβασιλείου : Αμφισβητούμε για να εξελιχθούμε

1 Μαρτίου 2022  |  από Γιάννης Βανταράκης
Άντα Δημητρίου - Έλενα Παπαβασιλείου : Αμφισβητούμε για να εξελιχθούμε
Δύο από τις πρωταγωνίστριες του έργου που σκηνοθετεί ο Χάρης Φραγκούλης στο θέατρο Θησείον, μίλησαν στο unstage για το έργο και την ανταπόκριση που είχε στο κοινό.
Με την Άντα και την Έλενα βρεθήκαμε στα Εξάρχεια και μιλήσαμε για κάτι που έγινε παλιά αλλά με κάποιο γοητευτικό και παράδοξο τρόπο μας αφορά ακόμα στις μέρες μας. Αυτό το πρόσωπο ήταν η "Αντιγόνη" του Σοφοκλή που σκηνοθετεί ο Χάρης Φραγκούλης και παίζεται στο θέατρο Θησείον. Αναρωτηθήκαμε κατά πόσο οι πράξεις της και η επανάσταση της προς την εξουσία αφορά εμάς τους πολίτες στο σήμερα και επηρεάζει τις σχέσεις αναμεταξύ μας αλλά και προς την κοινωνία..
 

Περίμενες αυτή την ανταπόκριση απ'το κοινό;

-Α.Δ:Για να είμαι ειλικρινής δεν περίμενα ποτέ ότι θα έπαιζα σ'αυτό το θέατρο. Εκεί είχα δει την παράσταση "Ο καλός άνθρωπος του Σετσουάν" του Μπέρτολτ Μπρέχτ. Ήταν η πρώτη φορά που επισκεπτόμουν αυτό το θέατρο και φαντάστηκα για μια στιγμή τον εαυτό μου να είναι πάνω στη σκηνή. Όταν πήγαμε για πρόβα πρώτη φορά απλά κάθησα για λίγο κοιτάζοντας τα σκαλιά και συνειδητοποίησα ότι τα είχα όντως καταφέρει. Ηταν πολυ συγκινητικό. Στ’ αλήθεια δεν είχα σκεφτεί ότι θα έχει αυτή την απήχηση η παράσταση μας. Θα ήθελα όμως να δω και πώς είναι να παίζεις μόνο για 1-2 ατομα. Ίσως να ήταν μια πρόκληση. 
 
 
Μίλησε μου για τη συνεργασία σου με τον Χάρη Φραγκούλη.
 
-Ε.Π:Πρόπερσι όταν ήμουν στο τρίτο έτος της Σχολής είδα τον «Οθέλλο» σε σκηνοθεσία του Χάρη είπα στον εαυτό μου «σε τέτοιες παραστάσεις θέλω να είσαι». Είδα την παράσταση 6 φορές και κάθε φορά ήθελα να του πω στο τέλος κάτι … δεν ήξερα τι και πώς να εκφράσω με λέξεις αυτό που ένοιωθα. Έβαλα στόχο ότι αυτόν τον άνθρωπο θα τον γνωρίσω  και θα μάθω από εκείνον, το έβαλα πλώρη. Όταν είδα ότι έκανε σεμινάριο πήγα κατευθείαν και βρήκα αυτό που έψαχνα. Βρήκα από την πρώτη στιγμή όσα πράγματα δεν έβρισκα στην Σχολή. Είναι χωρίς υπερβολή ένα Δώρο που δεν φανταζόμουν ποτέ ότι θα μου δωθεί τόσο απλόχερα. Είμαι ευγνώμων για ότι εχω ζήσει μέσα σε αυτή την διαδικασία.
 
 
Μίλησε μου για τον ρόλο της Ισμήνης και αν βρήκες κοινά στοιχεία μ'εσένα σαν Άντα;
 
Α.Δ:Για να είμαι ειλικρινής δυστυχώς ή ευτυχώς νιώθω ότι έχω πολλά κοινά στοιχεία μαζί της. Δεν είχα σκεφτεί ότι θα μου δινόταν ποτέ αυτός ο ρόλος. Τον τελευταίο καιρό σκεφτόμουν ότι έχοντας τόσα πολλά κοινά μαζί της θα μου είναι δύσκολο να την αποχωριστώ. Με κάποιο τρόπο την κουβαλάω μαζί μου η εκείνη με ακολουθεί. Το σίγουρο είναι ότι μου ξυπνάει ένα κομμάτι της παιδικής μου ηλικίας που δεν είμαι έτοιμη να αποχωριστώ και ίσως να μην χρειαστεί και να το κάνω. Ελπίζοντας στη μέρα που θα βγάλουμε φτερά. Τότε θα είμαστε πραγματικά ελευθέρες.
 
 
 
 
 
Θα δει ο θεατής έναν διαφορετικό Χορό απ' τον παραδοσιακό και σε τι εξυπηρετεί αυτό;
 
Ε.Π:Νομίζω ότι έτσι και αλλιώς ο Χορός αυτός που δημιούργησε ο Χάρης είναι αρκετά διαφορετικός απ' αυτόν που έχουμε συνηθίσει παραδοσιακά να βλέπουμε,όπως και όλη η παράσταση άλλωστε. Εγώ αυτό που θεωρώ ότι βλέπει κάποιος διαφορετικό σε σχέση με άλλες παραστάσεις σ' αυτόν τον Χορό είναι ότι ναι μεν έχει την χορική λειτουργία του ότι είμαστε όλες μαζί, αλλά συγχρόνως υπάρχουν και οι μονάδες μέσα σ' αυτόν. Δηλαδή βλεπουμε χαρακτηριστικά του καθενός από εμάς μέσα σε αυτό. Την θέση του κάθε προσώπου μέσα στον χορό! Ο οποίος έχει το Ιδιετερο χαρακτηριστικό βέβαια ότι βρίσκεται μέσα στο κοινό μετατρέποντας αυτόματα τους θεατές σε  έναν ακόμα του χορού! Τέλος θέλω να τονίσω ότι νοιώθω ιδιαίτερα ευγνώμων το ότι μου δόθηκε η ευκαιρία να μάθω και να πάρω πάρα πολλά εργαλεία μέσα από αυτή την χορική λειτουργία και κατά την διάρκεια των προβών αλλά και κατά την διάρκεια των παραστάσεων, είναι μεγάλη πρόκληση το να βρίσκεσαι μέσα στο κοινό και να λαμβάνεις όλη αυτή την ενέργεια είτε θετικά είτε αρνητικά αλλά εσύ να πρέπει να μείνεις εκεί… στο έργο!
 
 
Σε τι διαφέρουν οι δύο αδερφές;
 
Α.Δ:Η Αντιγόνη είναι το αμετακίνητο δέντρο. Το βουνό. Σ'αυτό που διαφέρουν είναι ότι η Αντιγόνη είναι δυναμική, είναι αυτή που θα πάει κόντρα σε όλα χωρίς να σκεφτεί τις συνέπειες. Βάζει την αγάπη πάνω απ' όλα. Αντίθετα η Ισμήνη είναι αυτή που θα σκεφτεί το τι "Πρέπει" να γίνει γιατί δεν μπορεί να κάνει αλλιώς, γιατί έτσι έχει μάθει θεωρώ. Είναι η φωνή της λογικής, ενώ η Αντιγόνη είναι το νερό που δεν πιάνεται. Η Ισμήνη είναι άνθρωπος ενώ η Αντιγόνη κάτι που δεν ορίζεται. Αυτό πιστεύω είναι που πονάει κιόλας την Ισμήνη γιατί εκείνη δεν μπορεί ενώ θα ήθελε. Αισθάνεται λίγη μπροστά στο Θαύμα που έχει μπροστά της. Κλείνοντας αυτό που θα ήθελα να πω είναι ότι έχει μεγάλη αντοχή στον πόνο καθώς έχει χάσει μάνα,πατέρα, τα δύο της αδέρφια και στο τέλος γίνεται μάρτυρας και του θανάτου της Αντιγόνης. Έρχεται αντιμέτωπη με τον μεγάλο της φόβο. Μένει μόνη της και αλύτρωτη. Ένα ερωτηματικό..
 
 
Η Αντιγόνη ως πρόσωπο πιστεύεις ότι θέτει ένα ερώτημα που αιωρείται ανά τους αιώνες;
 
Ε.Π:Η Αντιγόνη είναι αυτό που λέμε η πανταχού παρών ηρωίδα της κάθε εποχής. Η απόφαση της και μόνο στην κρίσιμη στιγμή την θέτει ηρωίδα στα μάτια μας, είναι ένα παιδί που ενεργεί με αυτό που λέει το αίμα της,τα σπλάχνα της , όχι οι θεσμοί που θεσπίζει ο εκάστοτε "Κρέοντας". Ακούει τους απαρασάλευτους νόμους των θεών που είναι από πάντα, όπως η λέει. Είναι αυτή που σε κάθε εποχή είτε στην αρχαιότητα,είτε στην Επανάσταση του 1821,είτε στον πόλεμο του 1940 αλλά και στα επόμενα χρόνια που θα έρθουν ξεπερνάει τα ανθρώπινα όρια της. Γίνεται βουνό με την πράξη της και μένει εκεί, ακλόνητη στους αιώνες.
 
 
Οι μύθοι οι οποίοι διηγούμαστε είναι η αφορμή για να δούμε πώς είναι χτισμένη η κοινωνία μας και οι σχέσεις των ανθρώπων αναμεταξύ τους;
 
Ε.Π:Αυτό που κάνει το έργο τόσο διαχρονικό είναι ότι μιλάει για την αγάπη η οποία είναι το πρώτο πράγμα που πραγματεύονται οι ανθρώποι αναμεταξύ τους.Μιλάει για την αγάπη μεταξύ αδερφών,μιλάει για ηθικά ζητήματα,για το με τι πιστεύω θα πορευτείς στη ζωή σου! Θα πας με το πρέπει ή με το θέλω σου; Οι πράξεις μας μας ορίζουν όχι τα πιστεύω μας. Είναι κάτι το οποίο είναι πολύ φανερό για μένα μέσα στο έργο. Δεν υπάρχουν θεσεις και απόψεις για τα πράγματα! Τι κάνεις  εσύ στην πράξη στην τελική; Αυτό μένει. Το έργο είναι η αφορμή για να δει ο καθένας από εμάς τις τρύπες του και τις πληγές του που είναι αυτές που μας ορίζουν. Μέσα από την διαδικασία του έργου βλέπουμε συνεχώς κι εμείς την δικιά μας ανικανότητα και ανημπόρια και αυτό εάν επιτευχθεί να το δει και ο θεατής μέσα από εμάς τότε το θεωρώ μια τεράστια επιτυχία της διαδικασίας. Μόνο όταν δεις ότι είσαι περασμένος και τόσος δα μπορείς να είσαι έστω για λίγο ελεύθερος.
 
 
Πρέπει να αμφισβητούμε τα πάντα στην ζωή μας;
 
Α.Δ:Βασικά πιστεύω ότι δεν πρέπει να θεωρούμε τίποτα δεδομένο. Συνεχώς πρέπει ν'αμφισβητούμε, να σκεφτόμαστε και να αναζητούμε πράγματα για να υπάρχει μία τριβή σ'αυτά. Το λέω αυτό γιατί πάντα θεωρούσα τα πράγματα δεδομένα. Αυτό το συνειδητοποιήσα σε σχέση με τον εαυτό μου και άρχισα να το αμφισβητω στην πρώτη μου επαφή με το θέατρο. Εκεί γεννήθηκαν τα ερωτήματα μέσα μου. Συνεπώς αμφισβητούμε για να εξελιχθούμε.
 
 
Αντιπαραβαλέται στο έργο ο γραπτός νόμος που αντιπροσωπεύει ο Κρέοντας με τον άγραφο που εκπροσωπεί η Αντιγόνη;
 
Ε.Π:Νομίζω ότι η θέση του Κρέοντα με τη θέση της Αντιγόνης είναι ξεκάθαρα αντίθετες αλλά και τόσο ίδιες απλά από την απέναντι όχθη.Η μία υπακούει στους άγραφους και απαρασάλευτους νόμους των θεών που ήταν από πάντα και μας παραδόθηκαν από την αρχή και από παλιά και κάνεις Ποτέ δεν είδε ποτέ φάνηκαν, όπως αναφέρει και ο άλλος στους θεσπισμένους νόμους που ο ίδιος ο άνθρωπος δίδαξε στον εαυτό του όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο υπέροχο χορικό του ανθρώπου μέσα στο έργο.Ο καθένας από τους δυο επιλέγει την δίκη του τοποθέτηση στο πράγμα τραβάει την δίκη του πορεία ως το τέλος! 
 
 
Τι θεωρείτε επαναστατικό σήμερα;
 
Ε.Π:Προσωπική επανάσταση θεωρώ αυτή τη διαδικασία που μας έχει βάλει ο Χάρης στην διάρκεια των προβών και όλου αυτού του καιρού που δουλεύουμε, το να πηγαίνουμε κόντρα στον ίδιο μας τον εαυτό και στα ίδια μας τα πιστεύω.Επανάσταση είναι ν'αναιρέσω τον ίδιο μου τον εαυτό και να αντιδράσω διαφορετικά απ'ότι θα αντιδρούσα.Στο κάτω κάτω ποιός είναι ο εαυτός μας; Μόνοι μας αυτοπροσδιοριζόμαστε! Να περπατήσω, να αναπνεύσω να σταθώ διαφορετικά από αυτό που θεωρώ ότι είναι το Εγώ μου! Να πάω στην ανοικειότητα μου, στο ξένο μου. Στο κρύο! Ένα πράγμα που έμαθα σίγουρα από τον Χάρη  είναι το πόση ζέστη μπορείς να βρεις μέσα σε αυτό το κρύο! Με μία τέτοια προσωπική μετακίνηση του κάθενως ίσως και να ξεκινήσει μία επαναστατική δράση συνολικά. 
   
Α.Δ:Επαναστατικό για εμένα είναι ότι τελικά "Το έκανα". Έκανα αυτό που δεν μπορώ. Μέσα από τα μάτια της Ισμήνης, δηλαδή τα δικά μου ξεπέρασα τους φόβους μου, τα πρέπει, τα όχι, τα μην και το έκανα. Γιατί το μόνο που έπρεπε στ'αλήθεια να κάνω είναι να πιστέω και να αγαπήσω. Η αγάπη σε φέρνει αντιμέτωπο με αυτό που δεν μπορείς..κοίτα όμως τώρα μπορώ και εγώ να γίνω ήλιος μαζί σου, και ο ήλιος έδυσε σαν πορτοκάλι και χάθηκε στη μαύρη άβυσσο..