Κάθε νέα συζήτηση με τον Κώστα Ξυκομηνό την παρομοιάζω με μία νέα καλλιτεχνική εμπειρία στο χώρου του θεάτρου ή του κινηματογράφου αντιστοίχως. Με αφορμή λοιπόν το νέο του θεατρικό εγχείρημα "Σκέτη κοροϊδία" του Νίκου Δημητρόπουλου και σκηνοθεσία Βασίλη Κατσικονούρη, αλλά συγχρόνως και τα 20 χρόνια απ'την κυκλοφορία του "Σπιρτόκουτου" στους κινηματογράφους βρεθήκαμε και μιλήσαμε για τις ομοιότητες του θεατρικού έργου με την ίδια μας την ζωή, τον κανιβαλισμό που υφίστανται οι ζωές μας στο βωμό της τηλεθέασης, ενώ κλείσαμε με τις παθογένειες της αγίας οικογένειας τις οποίες δυστυχώς κουβαλάμε στη ζωή μας.

"Σκέτη κοροϊδία" ένα έργο του Νίκου Δημητρόπουλου θα ήθελες να μου πεις λίγα λόγια;

Το έργο του Δημητρόπουλου ισορροπεί ανάμεσα στην κωμωδία και την τραγωδία όπως και η ζωή μας Μέσα από μία ομηρία που γίνεται κατά λάθος, ξαφνικά ανοίγει ο ασκός του Αιόλου και αρχίζουν να εμφανίζονται στην επιφάνεια όλα αυτά τα διαχρονικά προβλήματα που τα τελευταία χρόνια έχουν γιγαντωθεί. Ο Αντώνης που ερμηνεύω, ένας καταπιεσμένος άνθρωπος γύρω στα εξήντα, που βρίσκεται σε άθλια ψυχολογική και οικονομική κατάσταση, παίρνει την απόφαση ν’ αυτοκτονήσει. Εν είδει κύκνειου άσματος, μπαίνει σ’ ένα κατάστημα κινητής τηλεφωνίας που πρόκειται να κλείσει, με σκοπό να διαμαρτυρηθεί επειδή η εταιρεία τον εξαπάτησε, υψώνοντας έτσι ανάστημα, για πρώτη φορά στη ζωή του. Μέχρι τότε ήταν πάντα θύμα εκμετάλλευσης και κοροϊδίας στα προσωπικά του, στα επαγγελματικά του και στις κοινωνικές του επαφές.  Ο Αντώνης, ερχόμενος σε αντιπαράθεση με τον υπάλληλο, τον Προκόπη, δεν αργεί να οδηγηθεί στα άκρα . Δίχως να καταλάβει κι ο ίδιος πώς, βρίσκεται ξαφνικά στη θέση του απαγωγέα. Η ομηρία εξελίσσεται σε τηλεοπτικό και διαδικτυακό σόου: αθέατοι αστυνομικοί, δημοσιογράφοι αλλά κι ένα ανώνυμο πλήθος, πέφτουν επάνω στους δυο ανθρώπους με διάθεση κανιβαλική. Ο Αντώνης, μη μπορώντας ν’ αντεπεξέλθει στην ολοένα αυξανόμενη πίεση, αφήνεται στην επιρροή του ομήρου, ο οποίος σταδιακά μετατρέπεται σε συνεργό, που κατευθύνει με μαεστρία τον απαγωγέα του προς το σημείο που αυτός επιθυμεί. 

Υπάρχουν Καφκικά στοιχεία στο έργο;

Και οι δύο ήρωες του έργου θα μπορούσαν να είναι πρόσωπα βγαλμένα από διηγήματα του Κάφκα. Γιατί ξαφνικά αυτό το συμβάν αρχίζει να γίνεται τροφή για τα κανάλια και τους δημοσιογράφους και όλο αυτό μέσα από μία ανθρωποφαγική διάθεση. Δεν είναι τόσο η ανάγκη για την  αντικειμενική κάλυψη ενός γεγονότος, όσο η επιθυμία τους να το μεταμορφώσουν και να το  βάλουν στα δικά τους πλαίσια, ώστε να αλλοιωθούν  τα  σοβαρά αιτήματα και να πάρουν μία μορφή ελαφρύτερη και πιο διασκεδαστική. Με μοναδικό σκοπό την υψηλή τηλεθέαση που είναι και το ζητούμενο για να αυξηθούν τα  κέρδη  τους από τις διαφημίσεις.  Έτσι και στην περίπτωση του Αντώνη οι τηλεπαρουσιαστές δίνουν τις δικές τους παρερμηνείες για το  τι τον οδήγησε  τελικά να φτάσει σε αυτή την  μορφή διαμαρτυρίας.

Έχει καταντήσει η ζωή μας ένα κανιβαλιστικό τηλεοπτικό show;

Δυστυχώς ναι! Σαν κακό B-movie!  Όλα στήνονται  πάνω στον ανταγωνισμό, στην επιθυμία για πλούτο, στην εκμετάλλευση, στην ανάγκη να ικανοποιήσουμε ανάλαφρες επιθυμίες,  στην φιλοδοξία και στις εφήμερες διαδικτυακές χαρές! Είναι αδυσώπητοι όλοι αυτοί που εκμεταλλεύονται την ευάλωτη ανθρώπινη  ψυχή. Αυτό συμβαίνει και εντός και εκτός της γυάλας. Οι καιροί μας είναι παράξενα διαστροφικοί θα έλεγα.

Τι είναι αυτό που φτάνει αυτόν τον άνθρωπο σε αυτή την κατάσταση;

Η ίδια του η πράξη, του γεννάει την ιδέα ότι αυτό το μαρτύριο που ζει εσωτερικά, αυτή η ταραχή και η αναστάτωση που βιώνει τα τελευταία χρόνια πρέπει με κάποιο τρόπο να τελειώσει. Αποφασίζει ένα μεσημέρι καλοκαιριού εν μέσω καύσωνα να κάνει την είσοδο του σε ένα κατάστημα αλλά ταυτόχρονα να ανοίξει και την εσωτερική του  πύλη ώστε επιτέλους να αναμετρηθεί με όλα αυτά που έχουν  συσσωρευτεί μέσα του τόσα χρόνια και που  ακύρωσαν τα όνειρα του και τις πραγματικές επιθυμίες του. Νιώθει ότι ενώ  είναι ένας άνθρωπος άξιος, έντιμος ,αξιοπρεπής, ευαίσθητος  και ταλαντούχος επαγγελματικά, το σύγχρονο αξιακό σύστημα τον έχει εγκαταλείψει στην τύχη του. Η αίσθηση της αδικίας που φουντώνει μέσα του τον πυροδοτεί να αναμετρηθεί με την οικονομική, την κρατική,  την θεσμική, και κοινωνική κοροϊδία. Η επιρροή και η καθοδήγησης του Αντώνη από τον Προκόπη- όμηρο, για τον χειρισμό της κατάστασης και ο κοινός  εγκλωβισμός τους, φέρνει όλο και πιο κοντά τους δύο αυτούς ετερόκλητους χαρακτήρες. Μέσα από την σύντομη συνάντηση τους θα αναμετρηθούν με την επί χρόνια καμουφλαρισμένη αλήθεια τους. Θα  μοιραστούν ένα μεγάλο μέρος της διαδρομή του ανθρώπινου ψυχισμού. Από την συντροφικότητα, μέχρι και την ανθρώπινη αδυναμία του να εκμεταλλευτώ τον συνάνθρωπο μου για προσωπικό όφελος.

Πόσο εύκολο είναι να αναμετρηθούμε σαν μονάδες με αυτό το σύστημα που βρίσκεται μπροστά μας;

Και οι δύο ήρωες του έργου έχουν τις ευαισθησίες τους, και ο καθένας όπως το αντιλαμβάνεται έχει βιώσει στο δικό του περιβάλλον την αδικία και την εκμετάλλευση. Η διαφορά είναι ότι  ο Αντώνης σε αντίθεση με τον Προκόπη, όπου έχω την τύχη να τον ερμηνεύει  ο ταλαντούχος συνάδελφος μου Τάσος Δαρδαγάνης, σήκωσε ανάστημα  μέσα σε μία ακραία συνθήκη  και αυτό τον όπλισε θάρρος. Αν δεν είχε συμβεί αυτό πιστεύω ότι θα συνέχιζε να περπατά με το  κεφάλι σκυμμένο μέχρι το τέλος της ζωής του. Ο Προκόπης στην νεότητα του είχε αντισταθεί ενεργά σε αυτή την  θρασύτατη κοροϊδία , αλλά τώρα έχει παραδοθεί  και αυτός στον πειρασμό να πιάσει επιτέλους την καλή.  Υπάρχουν διαφορετικές αναμετρήσεις σε όλο αυτό.  Ανάλογα με τις αντοχές του καθενός. Άλλος το υπομένει καρτερικά  ακυρώνοντας τα όνειρα του, άλλος αυτοκτονεί,  άλλος αναμετριέται μέσω της  τέχνη του, άλλος συναντάει κι άλλους και μπαίνει στις φλόγες μαζί τους  και το  παλεύει από κοινού. Θέλω να πιστεύω ότι όταν οι μονάδες συναντιούνται και μοιράζονται συλλογικές  σκέψεις και δράσεις  δυναμώνουν και ως ξεχωριστές οντότητες.

Ποιες οι είναι οι πρώτες σου αναμνήσεις που σου έρχονται απ' το "Σπιρτόκουτο";

Θυμάμαι ότι από τις πρώτες επαφές που είχαμε με τον Γιάννη Οικονομίδη και οι οκτώ ηθοποιοί ήμασταν ενθουσιασμένοι από τον τρόπο που ήθελε να θίξει τα κακώς κείμενα που αφορούσαν την πατριαρχία και την επίπλαστη  πραγματικότητα της χώρας μας . Με αναφορά το πρωτοποριακό  έργο "Πατέρας" του Αυγούστου Στρίντμπεργκ ως παράδειγμα κάποιου που  τόλμησε να θίξει δύσκολα ζητήματα  της εποχής του, αρχίσαμε να δουλεύουμε για πολύ καιρό πάνω στην παθογένεια της ελληνικής οικογένεια και την συμπτωματολογία του νεοέλληνα μικροαστού. Ο σκηνοθέτης μαζί με την Λένια Σπυροπούλου είχαν ένα προσχέδιο σεναρίου. Τα βασικά. Ποια είναι η οικογένεια, με τι ασχολούνται, που μένουν, ποια είναι η σχέση μεταξύ τους, κ.τ.λ. Οι πρόβες κρατήσανε έξι μήνες και βρισκόμασταν καθημερινά σχεδόν για ώρες. Υπήρχε τότε έντονη η αίσθηση της ομάδας.  Έτσι μέσα από τους  οργανωμένους αυτοσχεδιασμούς που πρότεινε ο  Οικονομίδης άρχισαν να γεννιούνται πιο καθαρά οι χαρακτήρες των ηρώων, οι δράσεις και οι διάλογοι. Ένα μήνα πριν από τα γυρίσματα όλα αυτά τα κατέγραψε η Λένια σε μορφή σεναρίου. Όσο περνούσε ο καιρός τόσο ο ενθουσιασμός μας μεγάλωνε και κορυφώθηκε στα γυρίσματα. Θέλαμε όλοι μας να μεταμορφωθούμε τόσο πολύ ,να μπούμε  βαθιά μέσα  σε αυτό το κόσμο που είχε φανταστεί ο Οικονομίδης και εμείς να τον ζωντανέψουμε στην μεγάλη οθόνη. 

Σου φαίνεται μετά από 20 χρόνια επίκαιρο;

Θα έλεγα καλύτερα διαχρονικό. Γιατί δυστυχώς η παθογένεια στην ελληνική οικογένεια αλλά και στην κοινωνία συνεχίζει να υπάρχει. Πιστεύω ότι αυτά που έθιξε πριν από 20 χρόνια το "Σπιρτόκουτο" υπήρχαν γύρω μας αλλά δεν τολμούσαμε συχνά να  αναμετρηθούμε με αυτά. Το σημαντικό ήταν ότι ο Οικονομίδης μαζί με εμάς τους ηθοποιούς, την Λένια Σπυροπούλου  και τους άλλους συνεργάτες, τολμήσαμε να  τραβήξουμε αυτό το χαλί και να δείξουμε την βρωμιά που έκρυβε από κάτω  μια δήθεν τέλεια κοινωνία. Ένα μεγάλο ποσοστό από το κοινό δεν ήταν έτοιμο να δεχτεί μια τόση  μεγάλη ποσότητα αλήθειας. Υπήρξαν έντονες αντιδράσεις. Μου δίνει όμως μεγάλη χαρά ότι έστω κάποιοι από τους θεατές με αφορμή την ταινία  μετακινήθηκαν και τόλμησαν  να αλλάξουν την δική τους πραγματικότητα.

Οι μεγαλύτερες μάχες Κώστα γίνονται εν τέλη μέσα στους τοίχους των σπιτιών μιας οικογένειας;

Εκεί είναι οι πρώτες και μεγάλες μάχες ενός ανθρώπου! Μέσα στην ιερή οικογένεια!  Η οποία φέρει  αναντικατάστατους δεσμούς αλλά και  δεσμά που μας δυσκολεύουν στην ενηλικίωση μας. Οι γονείς μας είναι οι πρώτοι άνθρωποι που γνωρίζουμε στη ζωή μας και το περιβάλλον του πατρικού σπιτιού  μας είναι το πρώτο που κατοικούμε, που βιώνουμε τις πρώτες μας αναμετρήσεις. Είναι  αυτό που αναρωτιόμαστε αργότερα στις συναντήσεις μας με τους συνανθρώπους μας, πώς ανατράφηκε ο άλλος, με τι πιστεύω, τι είχε να αντιμετωπίσει, ποια ήταν η οικονομική κατάσταση, οι αξίες, τα ιδανικά,  πως του  συμπεριφέρονταν οι γονείς του και άλλα πολλά. Αντιλαμβανόμαστε ως ενήλικες ότι για  πολλά χρόνια μετά συνεχίζουμε τον καθημερινό αγώνα μας να αποκαταστήσουμε και να θεραπεύσουμε τις πληγές  της παιδικής μας ηλικίας για να μπορέσουνε να  πορευθούμε με αυτογνωσία στο υπόλοιπο της ζωής μας

Μοιάζουν οι ήρωες της ταινίας σαν νεκροί- ζωντανοί οι οποίοι ζουν την καθημερινότητα τους;

Καταρχήν είναι όλοι βαθιά βουτηγμένοι στην κατάρα και στην δυστυχία του μικροαστισμού. Αυτά έμαθαν, αυτά λένε και αυτά κάνουν γιατί αυτά είναι τα καθώς πρέπει!  Ο κόσμος μόνο μέσα από τη δική τους οπτική ματιά φαίνεται άξιος και σωστός. Ζούνε μέσα σε μία φούσκα και  παραμυθιάζουν τους εαυτούς τους ότι αυτό που ζουν  είναι το σωστό  και καμώνονται ότι είναι και ευτυχισμένοι. Ενώ όλο αυτό είναι ένα εικονικό ψεύτικο περιβάλλον. Το ωραίο είναι ότι μέσα απ' αυτήν την ταινία θίχτηκε και  η επικίνδυνη γελοιότητα αυτών των ανθρώπων. Γιατί αυτοί οι άνθρωποι είναι και πολίτες-  ψηφοφόροι που οι επιλογές τους κρίνουν τις τύχες άλλων και της χώρας.  Θυμάμαι ότι σε αρκετές προβολές έφευγαν ενοχλημένοι κάποιοι. Τολμώ να πω ότι η ενόχληση τους προερχόταν από το γνώριμο και  το οικείο  που έβλεπαν στους χαρακτήρες της ταινίας και μάλλον δεν το άντεξαν. Φαίνεται κάτι τους θύμιζε όλο αυτό!

Το μικρό αυτό σπιρτόκουτο είναι αυτό που βάζει την μεγαλύτερη φωτιά;

Όπως τα σπίρτα  μέσα σε ένα σπιρτόκουτο ,αν πάρει το ένα φωτιά, μετά καίγονται όλα. Μια μικρή φλόγα μπορεί να εξελιχθεί σε μεγάλη πυρκαγιά. Όπως και στην ταινία. Στην αρχή  η θερμοκρασία ανεβαίνει για ασήμαντα πράγματα και ξαφνικά αρχίζουν οι εκρήξεις όταν αναδύονται στην επιφάνεια τα σπουδαία και ανομολόγητα που τους αναστατώνουν και τους καίνε. Ο τίτλος της ταινίας αρμόζει απόλυτα στην  ιστορία που αφηγείται.