Συνέντευξη

Άρης Μπαλής: Κόντρα στον τρόπο που η κοινωνία πάει να αποκτήσει βεβαιότητα, η τέχνη έρχεται και λέει μήπως αυτό δεν είναι σωστό;

13 Δεκεμβρίου 2021  |  από Πέπη Καλλίλα
Άρης Μπαλής: Κόντρα στον τρόπο που η κοινωνία πάει να αποκτήσει βεβαιότητα, η τέχνη έρχεται και λέει μήπως αυτό δεν είναι σωστό;
Το Τέλος του Παιχνιδιού σε σηνοθεσία Γιώργου Σκεύα παίζεται στο Σύγχρονο Θέατρο μέχρι και τις 29 Δεκεμβρίου.

Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Πάτρα. Σπούδασε αρχιτεκτονική στο Πολυτεχνείο της Πάτρας και στην τελευταία χρονιά της πτυχιακής του αποφάσισε να δώσει στο Εθνικό. Πιστεύει στην διασαλευτική λειτουργία της τέχνης.

 

Γιατί άφησες τις σπουδές της αρχιτεκτονικής και μάλιστα στο εντελώς τελευταίο στάδιο της πτυχιακής σου;

Σαν σπουδές εντέλει δεν με κάλυπταν. Μου φαίνονταν περισσότερο τεχνοκρατικές απ’ όσο άντεχα. Έφτασα σχεδόν μέχρι το τέλος αλλά τα παράτησα στην πτυχιακή.

 

Το έχεις μετανοιώσει που δεν τελείωσες ενώ έφτασες τόσο κοντά;

Όχι, καθόλου.

 

Είχες επαφή με το θέατρο πριν αποφασίσεις να δώσεις στο Εθνικό;

Ναι. Πήγαινα από το Λύκειο στο θεατρικό εργαστήρι του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Μετά σε διάφορες ερασιτεχνικές ομάδες τα επόμενα χρόνια, ώσπου αποφάσισα κάποια στιγμή να έρθω στην Αθήνα και να δώσω στο Εθνικό.

 

Πώς ξεκίνησες την καριέρα σου μετά τις σπουδές. Ποια ήταν η πρώτη σου επαγγελματική δουλειά;

Με τον Έκτορα Λυγίζο στις Βάκχες στο Θέατρο του Νέου Κόσμου. Αυτή η δουλειά έγινε κατευθείαν μετά τη σχολή. Και η εμπειρία ήταν εξαιρετική. Ακόμα την μνημονεύουμε.. Κάναμε πολύ καιρό πρόβες και στην ουσία ήταν σαν ένα τρίμηνο εργαστήρι πειραματισμού με το έργο. Είχε πολύ έρευνα σαν τρόπος δουλειάς. Τις θυμάμαι με πολύ αγάπη τις Βάκχες.

 

Με τον Έκτορα Λυγίζο έχετε συνεργαστεί αρκετές φορές.

Ναι έχουμε δουλέψει μαζί σε τουλάχιστον άλλες πέντε παραστάσεις. Είναι πολύ σταθερή η συνεργασία μας. Μετά από τις Βάκχες, κάναμε το Room Service στη Στέγη, το Σώσε πάλι στη Στέγη, μια άλλη εκδοχή των Βακχών στο ΔΗΠΕΘΕ Λάρισας, φέτος το καλοκαίρι το Σχολείο των Γυναικών στο Φεστιβάλ Αθηνών.. Πέρυσι στην καραντίνα είχαμε κάνει ένα αναλόγιο με την Ιλιάδα στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Έχουμε μια πολύ δημιουργική καλλιτεχνική σχέση.

 

Μίλησέ μου λίγο για την παράσταση που παίζεις αυτήν την περίοδο, το Τέλος του Παιχνιδιού του Μπέκετ. Δύσκολο έργο;

Είναι ένα έργο πολύ δύσκολο. Ενώ έχει μια απλότητα στην πραγματικότητα, έχει έννοιες τις οποίες η γενιά μας τις καταλαβαίνει, είναι εξοικειωμένη, από την άλλη έχει μια μεγάλη κρυπτικότητα, ένα διαρκές δισήμαντο το οποίο υπάρχει σε όλο το έργο. Κάτι που ακροβατεί μεταξύ πραγμάτων, είναι και το ένα είναι και το άλλο. Ταυτόχρονα υπάρχει ο φοβερός κίνδυνος να προκύψει κάτι πολύ εγκεφαλικό γιατί έχει κάποια κομμάτια ο Μπέκετ μέσα στο έργο που είναι αρκετά διανοουμενίστικα. Κι εν έτη 2021 είναι λίγο περίεργο αυτό πώς εντέλη θα το ενσωματώσεις στην σκηνική δράση. Οπότε ναι συναντήσαμε μεγάλη δυσκολία στο να εξιχνιάσουμε το κείμενο και να αποκτήσουμε όλοι μια κοινή γραμμή για το ποια ιστορία ακριβώς λέμε και τι πραγματευόμαστε.

 

Υπάρχει αυτή η περίεργη σχέση μεταξύ των κεντρικών ηρώων του έργου.

Είναι ένα έργο με ένα ισχυρό δίπολο. Είναι οι δύο χαρακτήρες, ο Χαμ κι ο Κλοβ, όπου γίνεται συνεχώς  ένα παιχνίδι λεκτικό κι εσύ πρέπει να είσαι διαρκώς ενεργός για να το κρατάς αυτό το σκηνικό γεγονός ενεργό. Είναι σαν να μην έχεις και πολλές βεβαιότητες, σαν να είναι της στιγμής, πώς θα προκύψει η ερωτοαπόκριση μεταξύ μας. Το κείμενο έχει κρατηθεί αυτούσιο. Η συνεργασία μου με τον Δημήτρη Καταλειφό είναι πολύ καλή. Τον είχα καθηγητή στη σχολή στο δεύτερο έτος και χαίρομαι που ξαναβρεθήκαμε αυτή τη φορά σε μια επαγγελματική συνεργασία.

 

Και η πρώτη φορά που δουλεύεις με τον Γιώργο Σκεύα, τον σκηνοθέτη της παράστασης.

Ναι και είμαι πολύ χαρούμενος γι’ αυτή τη συνεργασία. Ο ίδιος μας άφησε χώρο να προτείνουμε πράγματα, να πούμε τη σκέψη μας αναλυτικά σε σχέση με το κείμενο, υπήρχε πολύ έντονη συνδιαμόρφωση, το οποίο μου άρεσε, το εκτίμησα.

 

Μέσα στην καραντίνα, παίχτηκαν παραστάσεις σε live streaming. Παρακολούθησες κάποια; Τι γνώμη έχεις γι’ αυτό το μέσω μετάδοσης μιας θεατρικής παράστασης;

Είδα πολλές ξένες παραγωγές ξέρεις που τις είδα γιατί δεν θα είχα την ευκαιρία ούτως ή άλλως να τις δω. Ήταν από το αρχείο τους, οπότε ήταν φοβερή ευκαιρία. Αλλά ήταν σε επίπεδο γνωσιακό πιο πολύ, του να αποκτήσεις μια γνώση του ευρωπαϊκού θεάτρου. Δηλαδή ο λόγος που είδα θέατρο online δεν ήταν για την τέρψη της ψυχής, ήταν περισσότερο ακαδημαϊκής φύσεως. Μου φαίνεται δύσκολο και για τον ίδιο τον ηθοποιό πώς να διαχειριστεί το να παίξει σε μια παράσταση χωρίς ζωντανό κοινό.

 

Γιατί έγινες ηθοποιός;

Όταν πήγα στην αρχιτεκτονική, κατάλαβα ότι δεν θα υπήρχε κάποιο αρχιτεκτονικό εργασιακό μέλλον που θα με ενδιέφερε, κι επειδή καταλάβαινα ότι η επαγγελματική αποκατάσταση στη γενιά μας είναι σαν όνειρο θερινής νυκτός, στο δεύτερο τρίτο έτος διαπίστωσα μια συνολική ματαίωση, οπότε κάπου εκεί πάρθηκε μια απόφαση από εμένα ότι ας δοκιμασω μάλλον αυτό που πραγματικά θέλω, χωρίς να ξέρω γιατί το θέλω.. και λίγο σπασμοδικά ας πούμε. Και στη σχολή του Εθνικού όσο ήμουν, έλεγα θα μείνω όσο αντέξω, θα το δοκιμάσω κι αν δεν τα καταφέρω θα φύγω. Ήθελα να δοκιμάσω κάτι πιο δημιουργικό, πιο ελεύθερο, πιο καλλιτεχνικό. Αυτό ήταν κυρίως που με ενδιέφερε, το κομμάτι της καλλιτεχνικής δημιουργίας.

 

Τώρα που έκανες τις σπουδές σου και εργάζεσαι ως ηθοποιός πλέον με επαγγελματικούς όρους, τι είναι αυτό που σε γοητεύει στο θέατρο;

Θα έλεγα αυτή η συνύπαρξη με άλλους ανθρώπους για να πεις μια ιστορία. Όλη αυτή η διαδικασία που μπαίνεις ώστε να διηγηθείς μια ιστορία κάθε φορά, ή έρευνα που κάνεις, τα παράλληλα κείμενα που διαβάζεις, πως εμπνέεσαι, πως αυτά τα θέματα τα επεξεργάζεσαι στην καθημερινότητά σου για να δεις πώς εσύ εμπλέκεσαι με αυτά ώστε να γίνει πιο προσωπικό.

 

Τον βρήκες τον δρόμο σου λοιπόν μέσα από το θέατρο;

Θα έλεγα πως ναι, τον βρήκα. Κάπως (γέλια). Πάντοτε βέβαια υπάρχουν ερωτήματα. Τι είναι η ζωή, πώς την ζούμε. Κι επειδή ζούμε σε μια εποχή που υπάρχουν τρομαχτικές δυσκολίες αλλά ταυτόχρονα και πολλές ευκολίες. Θέλω να πω, το γεγονός ότι με τρομερή ευκολία μπορείς να ταξιδέψεις οπουδήποτε, αυτό ας πούμε σε βάζει σε ένα δίλλημα του να τα παρατήσεις όλα και να πας να μείνεις για τρία χρόνια σε μια άλλη χώρα, να δεις τι κάνουν οι άνθρωποι εκεί. Υπάρχουν συνεχώς δέλεαρ που σχετικοποιούν μια κανονικότητα της ζωής, που στις παλιότερες γενιές ήταν πιο σταθερή. Υπήρχε μια αυτοματοποίηση των διαδικασιών του πώς ζούμε αυτή τη ζωή.

 

Σε έχει κάνει το θέατρο να αναθεωρήσεις πράγματα, να γίνεις πιο διορατικός;

Καταλαβαίνω ότι όταν βρίσκομαι σε πρόβες πολύ δημιουργικές, γίνομαι εξαιρετικά παραγωγικός και δημιουργικός σαν άνθρωπος, χαρούμενος, ευτυχισμένος, πολύ ενεργός. Ναι, έχει συμβεί να αναθεωρήσω πράγματα που τα έβλεπα με ένα συγκεκριμένο τρόπο, να τα δω με άλλη όψη.

 

Πιστεύεις ότι η τέχνη εν γένει, μπορεί να εμπνεύσει και να λειτουργήσει με έναν επαναστατικό τρόπο;

Όλες αυτές οι έννοειες στην εποχή μας είναι γκρίζες ζώνες. Αντιμετωπίζονται με καχυποψία. Οπότε δεν ξέρω και ποια είναι η σωστότερη διατύπωση για το γεγονός ότι η τέχνη δημιουργεί ερωτήματα στο κοινό. Ερωτήματα για τον τρόπο ύπαρξης του καθενός ατομικά και κοινωνικά. Μπορούμε να πούμε πως αυτή η εγγενής λειτουργία της τέχνης είναι επαναστατική, είναι διασαλευτική. Κόντρα στον τρόπο που η κοινωνία πάει για τον εαυτό της να πακτωθεί κάπου και να αποκτήσει βεβαιότητα, η τέχνη έρχεται και λέει μήπως αυτό δεν είναι σωστό; Μήπως αν δούμε τα πράγματα αλλιώς θα προκύψει κάτι άλλο; Αυτή είναι η λειτουργία της τέχνης. Οπότε εκ των πραγμάτων πάει σε έναν παράλληλο δρόμο με την κοινωνία και της θέτει ερωτήματα διαρκώς. Με αυτήν την έννοια, ναι είναι μια πολύ ριζοσπαστική κίνηση η τέχνη.